Het toeristisch seizoen stond op het punt te beginnen toen ze hun tours moesten stopzetten. Joshua in Praag, Monique in Athene en Inge in Milaan. Het zijn moeilijke tijden, maar deze Nederlandse gidsen zitten niet bij de pakken neer.
In de zomer van 2015 was Joshua Jannink aan het rondreizen, toen hij als een blok voor de stad Praag viel. Niet lang daarna verhuisde hij vanuit Twente naar de Tsjechische hoofdstad, waar hij zich inkocht in tourbedrijf Mijn Praag Tours, dat allerlei stadswandelingen en fietstours aanbiedt.
De zaken liepen goed. Zo goed zelfs dat er deze maand een kantoor in Krakau en een franchise in Wenen zouden openen. Maar het coronavirus gooide roet in het eten. Op een generale repetitie na, zijn er nog geen officiele tours gedaan. "De fietsen staan klaar, maar de deuren zijn nog niet open geweest. De boekingen die we al hadden staan, werden allemaal geannuleerd. Daar had ik het echt wel even zwaar mee."
"We hadden net alle investeringen gedaan voor onze nieuwe vestiging"
De timing van de coronacrisis had voor Janninks bedrijf niet slechter gekund. "Als het in november was gebeurd, hadden we onze buffer van de zomer en hadden we toch al maanden met lage omzet voor de boeg. Januari en februari zijn stille maanden en daarin hadden we ook net alle investeringen voor de nieuwe vestiging in Krakau gedaan", vertelt Jannink.
Het spaarpotje was al flink geslonken door de aanschaf van fietsen en ander materiaal, makelaarskosten, een paar maanden borg en een nieuwe website. Jannink en zijn compagnon hebben nog wel wat spaargeld, maar het wordt een uitdaging.
Ook voor Monique van Hulst staat alles ineens op zijn kop. Haar bedrijf Let's Meet in Athens, dat ze in 2014 startte, verzorgt fietstours, wandeltours en foodtours in de Griekse hoofdstad. Ook heeft ze een vestiging in Thessaloniki. "Half maart hebben we onze laatste tour gedaan. Precies de periode dat het seizoen zo zachtjes aan begint."
"Mensen ontslaan is absoluut geen optie. We hebben dit samen opgebouwd."
Vanaf de meivakantie zou de grote drukte losbarsten, maar dat zit er dit jaar niet in. Van Hulst zag hoe andere tourbedrijven hun personeel snel ontsloegen, maar dat is voor haar geen optie. "Ik kan niet een goede kracht ontslaan en verwachten dat deze daarna weer voor me klaar staat als ik ze na de crisis nodig heb", vindt Verhulst. Haar collega Mirjam runt het kantoor in Thessaloniki en is niet zomaar een werknemer. "Zij is het gezicht daar. We hebben het samen opgezet en een geschiedenis samen."
Inge de Boer verhuisde in 2012 met haar man naar Milaan. Sinds 2016 geeft ze tours door de stad. Dat begon kleinschalig, maar inmiddels zorgt Food in the Streets voor haar hoofdinkomen. Omdat Milaan onder de zwaargetroffen regio Lombardije valt, ligt alles al sinds 23 februari stil.
April en mei zijn piekmaanden
De Boer heeft geen personeel in dienst en teert nu op de buffer die ze had opgebouwd. "Milaan is, net als veel andere steden in het zuiden van Europa, vanaf begin maart tot eind juni een populaire bestemming voor een stedentrip. In de zomer krijg je ander soort publiek. Dat zijn de mensen die tijdens hun vakantie in Italië even een dagje in de stad doorbrengen. Daar heb ik minder klandizie van", legt De Boer uit. September en oktober zijn dan weer piekmaanden.
Vorig jaar waren april, mei en september de belangrijkste maanden voor De Boer. Al had het er dit jaar sowieso wat anders uitgezien, want eind mei verwacht ze haar tweede kindje. "Ik had iemand die in de maanden mei en juni mijn tours overnemen en daar zou ik dan nog wel wat mee verdienen, maar dat gaat nu niet door."
Vanuit de Italiaanse overheid wordt 600 euro voor de maand maart uitgekeerd aan zelfstandigen, die voldoen aan bepaalde vorwaarden. Dat is wat er is toegezegd. Hoe dat voor de komende periode gaat zijn, is nog onduidelijk.
"De overheid doet haar best, maar ze hebben hier niet het kapitaal dat Nederland heeft."
Ook Jannink en Van Hulst krijgen overheidssteun. In Tsjechie zullen bedrijven waarschijnlijk 1000 euro ontvangen, terwijl dat bedrag in Nederland vier keer zo hoog ligt. "De overheid doet haar best, maar ze hebben hier niet het kapitaal dat Nederland heeft, dus de bedragen liggen lager", zegt Jannink.
Ook schiet de Tsjechische overheid mogelijk nog te hulp bij de salarissen. Daar wordt nog druk over gedebatteerd. "De overheid gaat misschien 80 procent van de salarissen betalen." Maar de maandelijkse kosten omvatten voor Jannink veel meer dan dat. Vooral de huur is een grote kostenpost.
Het is ook maar de vraag hoe snel na de pandemie het toerisme weer aantrekt. "Ik maak me wel echt zorgen. Niemand weet hoe lang dit gaat duren. We kijken naar het afsluiten van een lening bij de Tsjechische overheid om daar de kosten mee te kunnen blijven betalen. Dat zou ons echt lucht geven."
De Griekse overheid is nog aan het herstellen van de staatsschuldencrisis en heeft simpelweg het geld niet om bedrijven met een eenmalig bedrag te steunen. Wel krijgt Van Hulst voor de periode van half maart tot eind april krijgen een bedrag van 800 euro per werknemer. "Of daar continuïteit in komt is nog niet duidelijk, maar het is voor mij nu een kostenverlichting bij het uitbetalen van de salarissen", zegt Van Hulst.
Crowdfundactie om bedrijf te redden
Ze heeft daarnaast een crowdfundactie opgezet om haar bedrijf te redden. Zowel in Athene als Thessaloniki worden gratis live tours georganiseerd die mensen kunnen volgen via Zoom, waarna om een vrijwillige bijdrage wordt gevraagd.
Ook worden er video's gemaakt over Griekse tradities en kun je Griekse recepten opvragen. Alles om de zichtbaarheid te vergroten en het hoofd boven water te houden. "Crowdfunden vind ik moeilijk. Het voelt toch als bedelen om geld", zegt Van Hulst. Maar ze heeft 65.000 euro nodig mocht de crisis een jaar duren. Om de salarissen en de huur van de panden te kunnen doorbetalen. "Zodra we eerder weer aan het werk kunnen, zet ik de actie direct stop."
Jannink ziet crowdfunden voor zichzelf niet als een optie. "Er is nu zoveel gaande in de wereld. Dingen die veel belangrijker zijn dan ons bedrijf. Ik zou me er niet prettig bij voelen. Mensen kunnen hun geld beter aan een goed doel geven."
"Ik denk dat er wel wat concurrenten om gaan vallen tijdens deze crisis."
Maar dat wil niet zeggen dat Jannink de crisis stilletjes uit gaat zitten. "We blijven actief op social media, zijn nieuwe tours aan het ontwikkelen en aan het denken hoe we straks acties kunnen opzetten om extra klanten te krijgen." De Twentenaar ziet zelfs kansen. 'Ik denk dat er wel wat concurrenten om gaan vallen tijdens deze crisis.'
Deze week heeft Jannink een telefonisch intakegesprek om als fietskoerier maaltijden te gaan bezorgen. "Dan heb ik in ieder geval wat te doen. Het is lekker weer hier, ik heb mijn fiets en dan verdien ik ook nog wat."
De Boer besteedt haar tijd nuttig door blogs te schrijven, maar ook door nu te investeren in het volgen van een door de overheid goedgekeurde cursus reisbegeleider. "In Italië moet je een licentie hebben om als gids te werken. Normaal wordt die cursus in een plaatsje bij Bologna gegeven, maar dat kan nu online."
Goed moment voor een cursus
Een geluk bij een ongeluk, want dat scheelt een hoop geld en reistijd. Het is namelijk geen cursus die je zomaar in een dagje doet. Het leerprogramma bestaat uit 150 lesuren, die De Boer thuis vanachter haar laptop kan volgen. 'Het is nu de perfecte gelegenheid om dat te doen. En ik vind het ook leuk om wat bij te leren.'
Maar haar werk mist ze wel. Milaan is leeg en stil. Mensen mogen alleen met een geldige reden de deur uit. "Het leukste van mijn werk vind ik het ontmoeten van mensen. Ik zou graag weer lekker naar buiten gaan om de stad te zien en te laten zien. Ik mis het contact met klanten."
Van Hulst houdt de moed erin door actief te blijven en manieren te vinden om de zichtbaarheid van haar bedrijf te vergroten. "Ik denk dat dat ons straks iets oplevert. Niet zozeer in de vorm van geld, maar we zijn nu op een creatieve manier gaan leren denken."
"Als team gaan we hier veel sterker uit komen."
Samen met een collega gaat ze op pad om de livetours te doen. "Niet met professionele apparatuur. We werken met wat we hebben." Stagiaire 'een godsgeschenk' Rosalie is thuis video's aan het monteren. "Ik denk dat we er als team veel sterker uit gaan komen. Door nu van alles samen te bedenken en uit te voeren. Zo blijven we met elkaar in gesprek en wordt het teamgevoel versterkt", zegt Van Hulst.
Dat ze de stad in kan om te filmen, voelt als een cadeautje. Ook al is het wat ongemakkkelijk dat ze regelmatig door de politie worden aangehouden ter controle van de werkverklaring die ze altijd bij zich moeten hebben. "Die livetours zijn leuk voor mensen thuis, maar het is ook goed voor ons. Ik ben dan lekker met m'n bedrijf bezig, spreek en zie wat mensen die ik normaal gesproken tegenkom tijdens mijn tours. En daar krijg je in deze tijd een opleving van."
