Vorige maand nam topman Erik Does van groothandel Udea en winkelketen Ekoplaza de kwakkelende branchegenoot Marqt over. Does (50) groeide afgelopen jaren uit tot een succesvolle eco-tycoon. Een portret.
Is Does een geitenwollensok?
In tegenstelling tot bankierszoon Quirijn Bolle, die in 2008 de duurzame supermarkt Marqt oprichtte en daarmee in het middelpunt van de belangstelling kwam te staan, kreeg de vrij onbekende Does reformvoeding wél met de paplepel ingegoten. Begin jaren tachtig opende zijn vader een natuurwinkel in Amsterdam, die werd uitgebouwd tot een bescheiden winkelketen.
In 1990 kwam Does junior na zijn heao-opleiding in de zaak. Hij was toen 21. Maar een geitenwollensok was hij niet. Al vroeg bleek dat hij een voor de eco-branche wat ongebruikelijke, zakelijke instelling had.
Hoezo zakelijk?
Hoewel de winkelketen van de familie Does al best een grote speler was in de destijds hopeloos gefragmenteerde biologische voedingsmarkt, begreep hij dat verdere groei noodzakelijk was om succesvol te zijn.
Daarom liet Does zijn 33 winkels (deels franchises) in 1993 samenwerken met de biologische groothandel van zakenpartner Erik-Jan van den Brink uit Uden, die zelf al leverde aan 12 natuurvoedingswinkels. Zes jaar later namen zij nog een groothandel over, en vormden Udea. "Om te overleven moeten bedrijven professionaliseren", zei Does destijds al.
Wat is Does' grootste wapenfeit?
In 2010 kwam zijn bedrijf in gevaar toen de beursgenoteerde voedingsgigant Wessanen hem met haar biologische groothandelsdochters Natudis, Kroon en Hagor uit de markt probeerde te drukken.
Does sloeg terug door zijn eigen winkels niet meer bij Wessanen te laten inkopen. De genadeklap voor de concurrent kwam toen enkele tientallen zelfstandige winkeliers ook naar Does overstapten.
Hoe reageerde Wessanen?
De machtige concurrent gooide eind 2013 de handdoek in de ring. Wessanen ontsloeg topman Piet Hein Merckens, en verkocht de biologische groothandels en de resterende Natuurwinkels. Als klap op de vuurpijl kon Does die bedrijven vorig jaar overnemen.
Bedacht Does ook Ekoplaza?
Nee. Does kocht Ekoplaza in 2010 van een concurrent, die onder die naam een paar grote eco-supermarkten had opgezet. Does liet zijn eigen winkels en de franchise-vestigingen ombouwen, waardoor er eind 2017 zo'n 70 Ekoplaza's in Nederland stonden. Daar kwamen vorig jaar 25 Natuurwinkels uit de oude Wessanen-boedel bij.
Wat leverde dat Does op?
Die snelle groei legde Does geen windeieren. In 2017 boekte Dobrido, het moederbedrijf van Udea en Ekoplaza, een nettowinst van 1,2 miljoen euro op een omzet van bijna 150 miljoen. De twee voorgaande jaren bedroeg de winst bijna 4 miljoen per jaar. In die drie jaar ontvingen de aandeelhouders, onder wie Does, in totaal anderhalf miljoen euro aan dividend.
Ook dit jaar bleef Does groeien. Afgelopen zomer versterkte hij zijn marktpositie verder, door te fuseren met de Belgische groothandel Biofresh.
En nu neemt Does dus ook Marqt over
Ja, opmerkelijk. De winkelketen van Marqt, met op het hoogtepunt 18 vestigingen, heeft een veel luxere uitstraling en daardoor minder last van het geitenwollensokkenimago dat toch nog een beetje aan de meeste natuurvoedingswinkels kleeft.
Maar Does stond niet bekend als een groot bewonderaar van zijn glossy concurrent. Zo wees hij er in 2012 smalend op dat Marqt klein en verlieslatend was. En in 2015 betichtte Ekoplaza Marqt van misleiding van klanten omdat de producten te duur en niet altijd biologisch zouden zijn.
Hoe gaat hij Marqt winstgevend maken?
Bij de overname kondigde Does aan een aantal Marqt-vestigingen te zullen sluiten, en het bedrijf te zullen 'focussen op kleinere eet- en drinkwinkels.' En door de samenvoeging van hoofdkantoor-functies kan er flink bespaard worden op de overhead-kosten. Volgens de woordvoerder van Udea zal het Amsterdamse hoofdkantoor niet helemaal verdwijnen.
Bouwt Does Marqt ook om tot Ekoplaza?
Van de 25 vestigingen van De Natuurwinkel die Does vorig jaar overnam, zijn er inmiddels 14 omgebouwd tot Ekoplaza omdat hij de oude formule niet ondersteunde. Bij de overname van Marqt garandeerde Does vorige maand echter dat die formule zal blijven bestaan.
