Het Duits staat als schoolvak onder druk. En dat is zonde, want voor bedrijven vormt het buurland een enorme afzetmarkt. "Bovendien spreken met name Duitse mkb-ondernemers lang niet altijd vloeiend Engels."
Steeds minder leerlingen leren in het voortgezet onderwijs de Duitse taal. Op het vmbo hoeft er naast het Nederlands en Engels geen verplichte extra vreemde taal te worden geleerd. Ook wordt het vak op de havo en het vwo vanwege een tekort aan docenten steeds vaker vervangen door Spaans, Chinees of Russisch.
Reden voor het Duitsland Instituut Amsterdam om deze week de noodklok te luiden over het belang van Duits als schoolvak. Want bedrijven staan te springen om werknemers die ook Duits spreken.
'Een manco'
"We ervaren het echt als een manco. Bij het zoeken naar personeel wordt het steeds moeilijker mensen te vinden die goed Duits spreken," zegt Marielle Kisfeld-Mommer van de German Desk van adviesorganisatie KroeseWevers in Oldenzaal. De German Desk adviseert Nederlandse én Duitse bedrijven op het gebied van zakendoen over de grens, bijvoorbeeld wanneer het gaat om Nederlandse en Duitse regelgeving en fiscale wetgeving.
Zo'n 95 procent van de klanten die Kisfeld-Mommer bedient, is Duits. "Ik woon zelf in Duitsland en spreek het goed. Wanneer ik Duitse klanten in hun eigen taal te woord sta, zijn ze vaak opgelucht. Het geeft ze een gevoel van vertrouwdheid. Bovendien spreken met name Duitse mkb-ondernemers lang niet altijd vloeiend Engels. Ze vinden het fijn om in hun eigen taal zaken te kunnen doen."
Ze moest haar Duits nog wel bijspijkeren, vertelt ze. "Ik heb Duits gehad op het vwo, maar dat was niet genoeg. Ik heb het echt geleerd doordat ik er ging wonen en het hierdoor veel moet gebruiken."
Spelenderwijs leren
Having Steenhuis van Steenhuis Recycling uit Winschoten, aan de grens met Duitsland, zegt minder moeite te hebben met het aantrekken van Duitssprekend personeel. "De meeste mensen die hier solliciteren, komen uit de grensregio en hebben basiskennis van het Duits. Wel moeten we ze vaak nog een beetje bijspijkeren in vaktechnisch Duits. Maar wanneer iemand in het begin nog worstelt, is er altijd wel een collega die het kan overnemen."
Vanwege de ligging van zijn bedrijf komt zo'n 70 procent van de klanten uit Duitsland. "Deels komt het uit de voorliefde voor hun eigen taal en deels is het ook gewoon gemakzucht dat ze kiezen voor een bedrijf waarmee ze Duits kunnen spreken. Je hebt dan gewoon een streepje voor.'
Steenhuis zou graag zien dat het Duits juist een prominentere plek krijgt in het onderwijs. "Waarom leer je kinderen niet spelenderwijs op de lagere school al een beetje Duits? Als ze eenmaal verslaafd zijn aan die smartphones, kijken ze alleen nog maar dingen in het Nederlands en Engels. Terwijl mijn generatie juist Duits heeft geleerd door ook naar Duitse televisiezenders te kijken."
Meer Duitsers leren Nederlands
Zowel Kisfeld-Mommer als Steenhuis zien steeds meer Duitse klanten die ook een woordje Nederlands kennen, nu scholen in de Duitse grensregio steeds vaker Nederlands als vak aanbieden. Toch blijft er een voorkeur om zaken in het Duits te doen.
"Duitsland is een enorm land. Spreek je talen en je hebt er als ondernemer een hele grote afzetmarkt," zegt Kisfeld-Mommer.
Steenhuis vult aan: "Als je er als persoon, bedrijf én land commercieel beter van wordt om het vak Duits op scholen te geven, dan is het een win-winsituatie. Bovendien praten we steeds vaker over het milieu. Wil je minder goederen over de weg of via het water en de lucht transporteren, dan moet je zoveel mogelijk zaken doen met nabijgelegen landen."
Alleen Canada en VS een sterkere verwevenheid
Volgens Destatis, het Duitse bureau voor statistiek, is het Nederlands-Duitse handelsvolume één van de grootste wereldwijd. Alleen de economische verwevenheid van de VS en Canada is nog sterker dan die van Duitsland en Nederland.
In 2018 zijn volgens Destatis voor 86,2 miljard euro aan goederen uit Duitsland naar Nederland ingevoerd, waarvan het merendeel uit werktuigbouwkundige en chemische producten bestaat. Andersom is er 98,2 miljard euro aan goederen van Nederland naar Duitsland geëxporteerd, waaronder chemische producten, minerale brandstoffen en smeermiddelen.
