De plasticvervuiling van de wereldzeeën kan een gunstige bijwerking hebben voor Nederlandse zoutproducenten. Van de wereldzoutproductie komt 40 procent uit de zee en dat zout bevat steeds vaker plastic. Plasticvrij zout uit Nederland zou daarvan kunnen profiteren.
De productie van zout in Twente is nog nooit zo hoog geweest als nu. In 2017 werd door Nouryon, de voormalige chemietak van AkzoNobel, bijna 2,6 miljard kilo naar boven gehaald.
Tegen de trend in
Het streven is over 10 jaar 3 miljard kilo te produceren. Terwijl de wereldprijs voor zout al jaren stabiel blijft en er zelfs sprake is van overcapaciteit, denkt Nouryon dat ze er steeds meer voor gaan krijgen.
Dat dit komt doordat zeezout microplastics bevat durven ze bij Nouryon nog niet te zeggen, maar dat het invloed kan hebben wel. "We krijgen steeds meer vragen over de zuiverheid van het zout. We zien nog geen grote verschuiving van de volumes, maar de verwachting is dat de prijzen voor ons zout zullen stijgen", aldus een woordvoerder.
Tafelzout met plastic
Afgelopen najaar publiceerde Greenpeace een onderzoek waaruit bleek dat in 90 procent van ons tafelzout microplastics zitten. Greenpeace onderzocht 39 merken zout uit 21 verschillende landen waaronder die van grote zoutproducenten in Azië.
Bij 36 van de geteste zoutmerken werden microplastics gemeten. De hoogste concentratie aan plastics werd gemeten in zout uit Indonesië, een land dat ook worstelt met een grote mate van plasticvervuiling in de zee. Een volwassene die gemiddeld tien gram zout er dag consumeert krijgt daardoor zo'n 2000 minuscule stukjes plastic binnen.
Bonaire
De maximale grootte van microplastics is niet gedefinieerd maar het gaat over microscopisch kleine deeltjes. De deeltjes komen in de zee terecht door bijvoorbeeld de slijtage van kleding, plastic dat in tandpasta of cosmetica zit en afval in de zee.
Het plastic zit in vele producten die we uit zee halen. Van vissen die het eten, mosselen waar het in gaat zitten en dus ook in het zeezout. Dat zeezout wordt gewonnen in landen met een warmer klimaat dan bij ons.
In Europa gebeurt dat onder meer in Spanje en Portugal. Ook op Bonaire is een grote zeezoutproductie, eigendom van het voedingsingrediëntenbedrijf Cargill.
Zeezout wordt vaak als gezonder gezien door de consument. Iets dat door experts overigens los van het plastic wordt ontkend.
Zoutcongres Rotterdam
Bij de Europese branchevereniging van zoutproducenten EU Salt is het plastic in zout een onderwerp dat vooral nog binnenskamers wordt gehouden maar wel driftig geanalyseerd wordt.
Op een groot Europees zoutcongres eind mei in Rotterdam is het bijvoorbeeld geen officieel thema. "Maar er zal onderling zeker over gesproken worden", aldus communicatiemanager Inge Neetens van EU Salt. "Dat gebeurt ook hier bij ons op kantoor."
Ze vindt het wel een lastig thema omdat niet alle feiten even duidelijk zijn. "Behalve het onderzoek van Greenpeace is er nog maar weinig onderzoek naar gedaan."
EU Salt zegt nog niet bekend te zijn met bedrijven die er juist een slaatje uit willen slaan. "Een bedrijf of merk dat microplasticvrij zout aanbiedt, ken ik nog niet." Toch zijn er al bedrijven die precies dat doen. Het Amerikaanse Jacobsen presenteert het plasticvrije zout trots op de website.
'Ik eet geen zeezout meer'
Volgens verkoopmanager Wil Leeuwen van Frisia Zout in Harlingen bood onlangs ook een Italiaans bedrijf hem kunststofvrij zout aan. "Uit de Middellandse Zee, nou niet bepaald de meest schone zee."
Hij ziet nog geen massale afkeer van zeezout onder consumenten. "Maar zelf eet ik geen zeezout meer. En wat we ook merken is dat er voedingsproducenten zijn die eisen dat het zout vrij is van kunststoffen. Wij kunnen dat garanderen. Overigens alleen maar tot aan het verpakken. Want zodra we het in plastic verpakken, kan dat zout ook plastic uit het verpakkingsmateriaal bevatten", zegt hij.
Frisia produceert zelf zout door het op enkele kilometers onder de grond te winnen. Onlangs kreeg het na jarenlange discussies toestemming om onder de Waddenzee zout te winnen.
Nouryon haalt het zout in Twente uit ondergrondse cavernes. De winning daarvan is overigens ook niet zonder risico's. Verzakking van de bodem en vervuiling van de grond zijn de grootste gevaren.
Plasticvrije wateren
Bart Sobry is eigenaar van de Belgische zeezouthandelaar Zoutman. Hij wil ook dat er een oplossing komt voor de plasticvervuiling van de oceanen. En prijst zich gelukkig dat hij uitsluitend zeezout haalt uit wat hij 'plasticvrije wateren in Australië en Bonaire' noemt. "Wij kopen geen zeezout in Indonesië of de Middellandse Zee".
Toch noemt hij groeiende ophef over plastic in zeezout overdreven. "Plastic zit overal in." Dat plastic in voedingsproducten ook slecht voor de gezondheid is, zou volgens wetenschappers goed kunnen. Het is echter nog niet duidelijk bewezen en de lange termijn effecten zijn onduidelijk. Onderzoek daarnaar doen blijkt ook lastig -zo constateerde wetenschappers- omdat er moeilijk mensen zijn te vinden die niet aan plastic zijn blootgesteld.
Afvalmanagement
Het zeezout dat wordt gewonnen door het te laten evaporeren in de zon is volgens EU Salt wereldwijd goed voor 40 procent van de totale zoutproductie. De rest komt van onder de grond. EU Salt, dat 15 grote zoutproducenten in Europa vertegenwoordigt, zegt de plasticvervuiling heel serieus te nemen.
"We werken samen met de plasticproducenten om te zien hoe we (micro)plasticvervuiling in het milieu en de voedselketen kunnen reduceren. Afvalmanagement is daar een belangrijk onderdeel in. We hebben beter afvalmanagement nodig en mensen moeten recycling serieuzer nemen."
