Weg met het doelloos verbranden van autobanden en op naar een toekomst met minder CO2-uitstoot en meer hergebruik. Bij Black Bear in Nederweert dromen ze van een wereldwijd succes. "Dit probleem is universeel", zegt ceo Martijn Lopes Cardozo.
Vanmorgen kon de vlag uit bij het Limburgse bedrijf. Investeerders ING, Social Impact Ventures, 5Square en het Thiase SCG investeren gezamenlijk 11 miljoen euro in de verdere uitrol van hun technologie voor het duurzaam recyclen van gebruikte autobanden.
Zwartsel terugwinnen
Die werkt kort gezegd zo: bij de productie van rubberen banden is carbon black, ook wel zwartsel genoemd, een belangrijk vulmiddel: het geeft de band structuur, maakt deze slijtvast en zorgt voor de zwarte kleur. Eenmaal versleten worden de banden opgehaald bij autogarages en bandenbedrijven en grotendeels verbrand.
Black Bear wil dat laatste voorkomen. Het zamelt de versleten banden in, wint het overgebleven zwartsel terug en verkoopt deze door aan bedrijven zoals AkzoNobel en Michelin. Dat is mogelijk omdat carbon black naast rubber ook een belangrijke grondstof is voor verf, coating, inkt en plastic.
Van band tot telefoonhoesje
"Eigenlijk alles wat je om je het ziet en zwart van kleur is - tot aan het hoesje van je telefoon", vertelt ceo Lopes Cardozo, die in 2013 bij het bedrijf kwam. Black Bear werkte toen al drie jaar in het laboratorium aan zijn 'Tire to Carbon Black'-technologie.
Het idee kwam van oprichter en huidig directeur Jan Jonkman. Hij woont en werkt twintig jaar als handelaar van afvalstoffen in China, dat tot voor kort op grote schaal afval importeerde uit de Verenigde Staten en Europa, voor recycling van grondstoffen en het opwekken van energie door verbranding.
Lopes Cardozo: "Hij zag daar dat 70 procent van de banden van auto's, vrachtwagens, tractoren en fietsen verbrand wordt en vond dat doodzonde. Dat bracht hem op het idee om er iets nuttigs mee te doen."
Eerste fabriek
Na jaren in het lab en het vastleggen van zes patenten kwam de volgende grote stap: de samenwerking met bandeninzamelaar Kargro. Met miljoeneninvesteringen van de Rabobank en het Limburgs Energie Fonds werd in 2016 de recyclingfabriek in Nederweert gebouwd.
"Hier verwerken we een miljoen banden per jaar. En het grote voordeel is dat er bij ons proces géén CO2 vrijkomt", zegt de ceo.
Juist daar wil het bedrijf onderscheidend zijn. Lopes Cardozo: "Carbon black wordt normaal gesproken geproduceerd uit de verbranding van aardolie en daarbij komt CO2 vrij. Er is ongeveer 2,5 ton olie nodig om 1 ton carbon black te maken. Wij maken dit veel minder milieubelastend."
Rubber recyclen
In Nederland doet de Universiteit Twente veel onderzoek naar het recyclen van rubber. "De meeste grotere banden maken gebruik van rubber met carbon black, een kleiner deel gebruikt de vulstof silica", legt onderzoeker Wisut Kaewsakul van de universiteit uit. "Gerecycled carbon black opnieuw gebruiken voor technisch rubber, coatings, inkten en kunststoffen is mogelijk omdat ze geen hoge versterking vereisen."
Het proces dat Black Bear toepast voor zwartsel noemt hij positief omdat er geen nieuwe aardolie voor nodig is. "Andere pluspunten zijn een goed afvalbeheer, het terugwinnen van materialen zoals vezels en metalen en de duurzaamheid van het proces: het kan 'syngas' opwekken die je kunt omzetten in energie."
Met het gerecyclede zwartsel weer nieuwe autobanden maken, is echter veel moeilijker. Kaewsakul: "Voor een groot deel van de band, met name het loopvlak, is wel een kwalitatief hoogwaardige carbon black nodig. Dus als iemand die kan produceren zou dat een doorbraak zijn, omdat ze daarmee veel winst kunnen maken."
Opschalen
Bij Black Bear willen ze met behulp van de nieuwe miljoeneninvestering eerst verder opschalen. Er werken nu 35 mensen bij het bedrijf, waaronder veel techneuten en 15 man fabriekspersoneel. Momenteel is het bedrijf bezig met het verkrijgen van een vergunning in Duitsland, waarvoor het naar verwachting op korte termijn groen licht krijg.
Lopes Cardozo: "We willen uiteindelijk duizend fabrieken bouwen. Dit probleem is universeel. Jaarlijks komen er 1,5 miljard afgedankte autobanden bij. De sector is op zoek naar duurzame oplossingen. We zijn bezig met meer dan twintig Kargro's in het buitenland. Je moet kwaliteit blijven leveren en internationaal ingesteld zijn."
