Terwijl bedrijven luid verkondigen dat ze de techniek achter bitcoin superinteressant vinden, neemt de populariteit van het muntje waar het ooit allemaal mee begon ook nog steeds toe. Econoom en voormalige baas van de Bitcoin Foundation Jon Matonis over de staat van bitcoin, conflicten binnen de bitcoin-elite en die ene Australiër.
Jon Matonis ontving in 2009 een email van een voor hem onbekend persoon: Satoshi Nakamoto. De emailer had hem gevonden vanwege Matonis' blog over e-currencies, een soort voorlopers van bitcoin. De econoom las het, maar kreeg wel vaker emails van 'gekkies'. Hij archiveerde de mail en ging verder met zijn dag. Pas drie maanden later, hij was zijn mail even aan het doorspitten, keek hij nog een keer naar het bericht van Nakamoto.
Gecharmeerd
Hij ploegde de whitepaper, zeg maar de uitwerking van de technologie, door en was gelijk gecharmeerd. Matonis had al heel lang een interesse in goud, want anders dan de hoeveelheid 'gewoon' geld die in omloop is 'kunnen centrale bankiers goud niet printen.' Die eigenschap, dat centrale bankiers niks kunnen doen aan de geldhoeveelheid, had bitcoin ook. Hoeveel nieuwe bitcoin erbij komen ligt namelijk al vast doordat dat vooraf is geprogrammeerd.
Jaren na die ene mail is Matonis een bekend gezicht in de bitcoinwereld. Hij was even de baas van de Bitcoin Foundation, die in 2012 is opgericht om de 'core developers' van het bitcoinsysteem te financieren. Daarna werd de stichting ook een soort promotor van bitcoin, maar die lobbytaak heeft het inmiddels wat afgezwakt. Ook na zijn aftreden is Matonis nog altijd een veel gevraagd expert en groot gelover in de toekomst van de munt. En de cijfers geven hem niet helemaal ongelijk. Het aantal wallets, een soort bitcoinportemonnees, neemt nog altijd toe en stond eind 2015 op 12,7 miljoen stuks. In 2015 ging er 490 miljoen dollar aan venture capital in bitcoinondernemingen; in 2014 was dat nog 362 miljoen dollar. "Als je bedenkt wat bitcoin in Afrika zou kunnen doen... Er is niks wat ze tegenhoudt; ze kunnen gewoon een app installeren en dan zijn ze er al." Veel mensen in Afrika hebben namelijk wel een mobiele telefoon, maar geen toegang tot financiële dienstverlening.
Te ingewikkeld voor de consument
Een probleem: dat doen ze niet. Veel westerse consumenten ook niet. Bitcoin - de munt - is nog altijd vooral iets van de IT-ers. De stappen die je moet zetten om bitcoin te kopen of over te maken zijn voor veel consumenten nog te nieuw en te ingewikkeld. Maar die fase laat bitcoin binnenkort achter zich, voorspelt Matonis. "Skype installeer je en gebruik je, terwijl je niet snapt hoe die techniek precies werkt. Dat doe je omdat het een makkelijke applicatie is. In die fase komt bitcoin nu ook terecht. Er zijn zo veel startups die nu mooie dingen maken. Bitcoins overmaken is binnenkort net zo gemakkelijk als whatsappen."
De grote bedenker van deze technologie, die ene man waar Matonis ooit een mailtje van kreeg, zat enkele maanden geleden ineens voor zijn neus. Craig Wright beweerde Satoshi te zijn en liet de econoom bewijs zien. Overtuigend bewijs, zegt Matonis. Een probleem: Wright heeft exact dat bewijs niet met de rest van de wereld gedeeld. "En dat brengt mij in een lastige positie. Want wat ik heb gezien heeft niemand anders gezien." Anders dan de media, ligt de bitcoincommunity niet echt wakker van de Australier en zijn beweringen. Natuurlijk, als Wright Nakamoto is, heeft hij heel veel bitcoins en is hij een rijk man. En het kan zijn dat hij zich gaat bemoeien met belangrijke beslissingen. Maar voorlopig lijkt Wright weer de luwte op te zoeken. En het 'grote bewijs' lijkt niet te komen.
Conflict in de bitcoin-elite
Waar de bitcoincommunity wel wakker van ligt is een conflict. Al maanden is de bitcoin-elite, want ja die is er, het niet eens over de toekomst van het systeem achter de munt. Over bitcoin is officieel niemand de baas, maar toch zijn er een aantal 'core developers' die heel belangrijk zijn en aanpassingen kunnen doen aan het systeem. Over zulke veranderingen moet echter wel consensus bestaan bij een wat grotere groep en die is er op een cruciaal punt niet: de schaalbaarheid van bitcoin. Wil het systeem in de toekomst veel meer betalingen aankunnen, dan moet de capaciteit ook toenemen, en daar zijn cruciale aanpassingen voor nodig. "Het is een uitruil: vergroot je de capaciteit, dan wordt bitcoin ook minder decentraal."
Dat zit zo. Bitcointransacties worden nu geverifieerd door heel veel computers in het netwerk. Bij een vergroting van de capaciteit wordt het beschikbaar stellen van je computer daarmee een stuk duurder. En dus komt de macht bij een kleinere groep mensen te liggen, is de vrees. En daarmee wordt het 'baasloze' bitcoin minder baasloos.
Mislukte coup
Een heel principieel conflict dat zelfs heeft geleid tot een mislukte coup: enkele critici lanceerden een nieuwe versie van bitcoin. Als die software voldoende keren gedownload zou zijn, zou dat feitelijk het besluit zijn om over te gaan op een nieuw systeem. Maar dat bleek niet het geval. Een nogal omslachtige manier van besluitvormen? Zoals het nu gaat boven in de torens van bitcoinland, is het niet helemaal ideaal, geeft Matonis toe. “We kunnen misschien beter overgaan op iets als het Internet Engineering Taskforce, want nu blijven we maar ruzien.” De IETF is het orgaan dat gaat over het reilen en zeilen van het internet. Ook daar besluit een behoorlijke groep ontwikkelaars over de verbeteringen van de infrastructuur van het internet, maar volgens Matonis gaat dat wel iets gestructureerder dan bij bitcoin nu het geval is.
Naast het gevecht tussen bitcoin-aanhangers, is er ook nog het gevecht met sommige toezichthouders. Zelf is Matonis, inmiddels geen bestuurder meer van de Bitcoin Foundation, bezig een vergunningaanvraag voor zijn bitcoin-exchange, Globitex. Matonis koos voor Luxemburg als vestigingsland, vanwege de bitcoinvriendelijke reputatie. Maar ook daar duurt het lang en moet hij door een bureaucratisch proces. "Toezichthouders kunnen nou eenmaal niet lopen en kauwgom kauwen tegelijk."
Toezichthouders niet klaar voor de toekomst
De kennis over bitcoin is bij sommige regelgevers ook nog ver te zoeken, merkt hij. Zo is Matonis ook in contact met de Internationale Organisatie voor Standaardisatie, zodat bitcoins valutacode (XBT) erkent wordt. De euro's (EUR) en dollars (USD) hebben bijvoorbeeld ook zo'n code, zodat ze internationaal herkend worden door computerssystemen. Op Matonis' verzoek aan de organisatie kreeg hij een bijzonder antwoord. "Een aanvraag voor een valuta moet door de centrale bank die de munt uitgeeft aangeleverd worden." Hij moet er een beetje om lachen. "Bitcoin heeft natuurlijk geen centrale bank. Ze zijn duidelijk niet klaar voor de toekomst."
