Meer omzet, meer winst en de kredietwaardigheid steeg naar recordhoogte. Op het eerste gezicht behaalden midden- en kleinbedrijven (mkb) in coronajaar 2021 prima resultaten, mede geholpen door ruime overheidssteun. Zelfs in branches als de horeca en detailhandel, die een deel van het jaar de deuren moesten sluiten.
In 2021 werd het Nederlandse bedrijfsleven geconfronteerd met meerdere lockdowns, waarmee de verspreiding van het coronavirus moest worden geremd.
De eerste vijf maanden van het jaar zat de samenleving in meer of mindere mate op slot. In de zomer daalde het aantal besmettingen hard en kon alles weer open, maar aan het einde van 2021 was het door de omikron-variant weer bal.
Goede zaken in het noorden van het land
Toch draaide bijna 73 procent van het mkb vorig jaar een stabiele of hogere omzet dan in 2020, blijkt uit het rapport Branches in Zicht (BiZ) van accountantsorganisatie SRA, die voor dit rapport ruim zevenduizend jaarrekeningen analyseerde. Ruim een kwart van deze ondernemers zag de omzet zelfs met 50 procent of meer stijgen.
De winst van het mkb steeg met bijna 38 procent ten opzichte van 2020. Ruim de helft van de ondernemers boekte een stabiele of hogere winst, schrijft SRA. De winstgroei was in de bouw met 7,3 procent relatief beperkt. In de horeca steeg de winst met 210 procent, al moet dat wel in het licht worden gezien van het extreem slechte jaar 2020 (winstdaling van 21,5 procent) dat als vergelijkingsjaar geldt.
De SRA noemt nog drie redenen voor de winstexplosie in de horeca. Ondernemers in deze branche konden meer maanden open dan in 2020 en daardoor meer winst maken. Ook waren de steunpakketten vanuit de overheid van betere kwaliteit dan in het eerste coronajaar, schrijft de accountantsorganisatie, waardoor met name de kleinere horeca-ondernemers het onder de streep beter deden.
Al tijden op een houtje bijten
Tussen maart 2020 en september 2021 heeft de Nederlandse overheid voor zo'n 31 miljard aan coronasteun aan bedrijven gegeven. Sinds de lockdown die in december begon kwam daar nog eens 1,1 miljard euro bij. De horeca kreeg hiervan 5,9 miljard euro en is daarmee de grootste ontvanger van de steun.
Tot slot, schrijft de SRA, hebben heel veel horeca-eigenaren niet ingeteerd op de bedrijfsreserves, maar op het privévermogen. Daardoor lijkt het bedrijf er best behoorlijk voor te staan, stelt SRA, maar bijten de ondernemers al tijden op een houtje.
De detailhandel, die ook door de lockdowns werd geplaagd, draaide weliswaar niet zoveel winst als de horeca, maar wel zwarte cijfers. De omzet in deze branche steeg met ruim 5 procent, de winst groeide met 22,5 procent. Ruim de helft van de winkeliers draaide een 50 procent (of meer) hogere winst dan een jaar eerder. Daartegenover staat dat bijna een derde de winst juist met de helft of meer zag verdampen.
Ondanks - wederom - een daling in het aantal verkochte auto's, draaiden ook autoverkopers een goed jaar, blijkt uit de BiZ-rapportage. Met name de winst steeg sterk, met 53,6 procent, onder meer omdat deze bedrijven de kosten goed in bedwang wisten te houden. Ook groeide het eigen vermogen in deze branche nog iets meer dan in 2020, wat volgens SRA te maken kan hebben met het verbod op de uitkeer van dividend als een werkgever de NOW-subsidie aanvroeg.
De brede coronasteun heeft er vorig jaar ook voor gezorgd dat de kredietwaardigheid van het midden- en kleinbedrijf gestegen is. Het risico dat een onderneming binnen een jaar failliet gaat, de zogenoemde PD-rating, lag voor 86,4 procent van het mkb onder de 1 procent. In 2020 gold dat voor 83,5 procent van de bedrijven.
Vooruitzichten mkb onder druk
SRA tekent hierbij aan dat ondernemers nu nog geen rente hoeven te betalen over hun schulden als gevolg van de coronasteun en uitgestelde belastingen. Op het moment dat dit wel het geval is, vanaf oktober dit jaar, zal dat zeker doorwerken in de kredietwaardigheid, waarschuwt SRA.
Want de belastingschuld is niet het enige waar mkb'ers zich druk over maken momenteel. De stijgende energie- en grondstoffenprijzen baren ondernemers zorgen. Het personeelstekort drukt zwaar op verschillende bedrijfstakken, zoals de zorg, de zakelijke dienstverlening en de horeca. Bovendien stokt de economische groei en daalt de koopkracht door de hoge inflatie. In de loop van het jaar gaan consumenten hun uitgaven daarop aanpassen, verwacht SRA. Dat zet de vooruitzichten voor het mkb nog verder onder druk.
