Nog dit jaar volledig stoppen met de import van Russische olie en olieproducten naar de EU zoals de Europese Commissie graag wil, is makkelijker gezegd dan gedaan. Shell-topman Ben van Beurden kan in ieder geval niet garanderen dat er via een omweg toch Russische olie naar de EU komt.
Van olie is redelijk goed te traceren waar het vandaan komt, maar van geraffineerde olieproducten is niet te herleiden uit welk olieveld de grondstoffen komen. Zo wordt het moeilijk om ervoor te zorgen dat er geen Russische olie meer de Europese markt op komt.
Europese sancties
Zo'n embargo is een van de nieuwe voorgestelde EU-sancties die Rusland verder onder druk moet zetten om te stoppen met de oorlog in Oekraïne. Hier wordt nog wel over onderhandeld door de lidstaten.
"Wat is echt Russisch?", schetst Van Beurden het vraagstuk voor de oliemaatschappij tijdens een persconferentie. Stel dat een Indiase raffinaderij Russische olie koopt - en dat gebeurt volgens de topman - en deze bewerkt tot diesel of kerosine, dan is er geen systeem om na te gaan of de olie in Rusland is gewonnen. "Dat bestaat niet", aldus Van Beurden.
Daarbovenop komt nog eens dat het onduidelijk is welke producten nu wel of niet gaan vallen onder de sancties, stelt de topman. "Als een product substantieel is bewerkt of veranderd, dan verliest het zijn oorsprong", legt hij uit. "Diesel uit een Indiase raffinaderij die wordt bevoorraad met ruwe Russische olie, wordt gezien als Indiase diesel."
Russische component
En daarom is het heel moeilijk om na te gaan wat Russische olie is en wat niet, aldus Van Beurden. Als het verband wel duidelijk is, dan koopt Shell de olie sowieso niet, benadrukt hij. Dat geldt voor deals met Russische leveranciers, maar ook voor olie met een Russische component erin.
Eerder gingen er geruchten dat er Russische olie in Letland werd vermengd met andere producten om deze vervolgens als niet-Russische olie te verkopen. Volgens Van Beurden heeft de Britse oliereus hier niet aan deelgenomen.
Contractuele verplichtingen
Wat het bedrijf nog steeds wel doet: Russische olie transporteren naar Europa. Het gaat om olie die is gekocht in het kader van al eerder afgesloten contracten. "We zijn contractueel verplicht om deze af te nemen", aldus Van Beurden.
Op twee 'kleine contracten' voor ruwe olie na lopen al de contracten voor het einde van dit jaar af, vertelt Van Beurden. Volgens hem hoeft het bedrijf dus geen extra maatregelen te nemen om zich aan de Europese olieboycot te houden, mocht deze er komen.
Als deze sancties er komen, dan biedt dat Shell gelegenheid om de laatste twee contracten op te zeggen, vertelt Van Beurden. Om hoeveel olie het gaat bij deze contracten, wil een woordvoerder niet zeggen.
Langzame terugtrekking
Voorlopig is Shell sowieso nog lang niet klaar in Rusland. Het bedrijf heeft weliswaar al ruim 3,9 miljard dollar afgeschreven op de bezittingen, maar die zijn nog niet verkocht. Logisch, want Shells betrokkenheid in Rusland is ingewikkelder dan dat van concurrenten als ExxonMobil of BP, stelt de topman.
Volgens hem maakt het bedrijf 'goede vooruitgang' bij de verkoop. Wat deze vooruitgang precies inhoudt, daar wilde hij verder niet op ingaan. En ook wilde hij zich niet wagen aan een voorspelling wanneer de terugtrekking uit Rusland voltooid zal zijn.
Een van de redenen die hij daarvoor geeft is dat de Russische overheid ook goedkeuring moet geven voor eventuele deals die Shell sluit.
In onderstaande video legt Frederieke Hegger uit wat de gevolgen van een olieboycot zijn:
