Binnenkort vertrekt Cor Honkoop (55) als directeur van de Texelse Bierbrouwerij, bekend van speciaal-bieren als Skuumkoppe. Veel zaken liepen anders dan gedacht, maar uiteindelijk kwam de brouwer in veilige haven. "Het was een rollercoaster."
Drie jaar geleden kwam oud-Heinekenman Cor Honkoop als algemeen directeur naar de Texelse Bierbrouwerij, die in de jaren daarvoor in sneltreinvaart was uitgegroeid tot een van de bekendste en grootste ambachtelijke brouwers van speciaalbieren in Nederland.
Afscheidsinterview
Honkoop kwam om de groei terug te brengen en het bedrijf te verkopen. Maar een half jaar na zijn aantreden brak de coronapandemie uit, waardoor de voor het bedrijf zo belangrijke omzet aan de horeca wegviel. Ook ambitieuze plannen voor een nieuwe brouwerij gingen niet door.
Toch kijkt Honkoop, die komende zomer vertrekt bij de brouwerij, in zijn afscheidsinterview tevreden terug.
Sierra Leone
Toen hij in de herfst van 2019 begon bij de Texelse Bierbrouwerij was hij al gepokt en gemazeld in de bierindustrie. Tussen 2002 en 2014 had hij voor Heineken in het buitenland gewerkt, vaak op uitdagende locaties.
"Ik ben een commerciële man, die is doorgegroeid naar algemeen management. In Hongarije, Sierra Leone en Libanon moest ik bedrijven die in het verleden succesvol waren maar wat waren ingezakt nieuwe groei, energie en perspectief brengen. En dat is ook gebeurd."
Terugkeer naar Nederland
Toen Honkoop en zijn gezin na twaalf jaar terug wilden naar Nederland maar hij geen plek op het hoofdkantoor van Heineken ambieerde, begon hij voor zichzelf. Hij ging jonge bedrijven begeleiden die de sprong willen maken naar de volgende fase in hun groei.
Na enkele klussen kwam hij in contact met Marten Rutgers van der Loeff, mede-eigenaar van de Texelse Bierbrouwerij. Dat bedrijf was uitgegroeid van een kleine brouwerij in een oude zuivelfabriek op het eiland tot een van de meest succesvolle ambachtelijke biermakers in Nederland, naast Jopen en Brouwerij 't IJ.
Tafellaken
De Texelse Bierbrouwerij was destijds met zo'n 80 werknemers goed voor 3,5 miljoen liter bier en een omzet van naar verluidt 11 miljoen euro.
Maar in 2019 was de groei afgevlakt en wilden de eigenaren de brouwerij onderbrengen bij een krachtige nieuwe eigenaar. "Het bedrijf was destijds te groot voor het servet, maar te klein voor het tafellaken", kenschetst Honkoop.
Geraakt door corona
De oud-Heinekenman moest die klus klaren, en gezien de successen van de brouwerij uit het verleden leek dat zeker haalbaar. Maar een half jaar na zijn aantreden brak opeens de coronapandemie uit, waardoor alles veranderde.
"Ik kan me nog goed herinneren hoe op zondag 15 maart 2020 voor ons met de aankondiging van de lockdown opeens het licht uitging. 60 procent van onze omzet kwam uit de horeca; die ging maandag in één klap naar nul. Ook onze overnamegesprekken met Heineken die toen al liepen, gingen in de pauzestand."
Steunmaatregelen
Honkoop herinnert zich hoe de eerste paniek verdween dankzij de snelle overheidssteun. Zo ontving de Texelse Bierbrouwerij 300.000 euro uit het eerste loonsteunpakket. "Toen konden we weer naar voren kijken. We hebben niemand hoeven ontslaan."
Ook de versoepeling van de coronamaatregelen waardoor de horeca in de zomer weer open kon, bracht verlossing. "Wij hadden gelukkig blijvend geïnvesteerd, waardoor mensen ons merk beter kenden. Bovendien bleven veel mensen door corona in Nederland en gingen weer massaal de terrassen op. Wij maakten daardoor de beste zomer tot die tijd mee. We konden de vraag soms zelfs niet aan."
Roller coaster
Het enthousiasme verdween weer met de volgende lockdown. "Het was dus zeker een rollercoaster, zowel emotioneel als in resultaten", herinnert Honkoop zich. Toch bleef de omzetdaling over het hele jaar dankzij de succesvolle zomer en de stijging van de supermarktverkopen met 30 procent, beperkt tot 3 procent. "Dat was echt een wonder."
Ook de overname door Heineken kwam eind dat jaar toch nog rond. In november 2020 werd die overname aangekondigd in een opmerkelijk positief persbericht, zonder een woord over de gevolgen van de coronacrisis.
Kleerscheuren
Pas uit de onlangs verschenen jaarrekening over 2020 bleek uiteindelijk dat de brouwer dat jaar niet zonder kleerscheuren was doorgekomen. Hoewel de omzet op peil was gebleven, kwam het brutoresultaat 10 procent lager uit. Ook zakte de brouwerij in de rode cijfers. Na twee winstgevende jaren stond er een verlies van 358.000 euro onderaan de streep.
Honkoop verklaart het ingezakte brutoresultaat en het nettoverlies vooral vanuit investeringen. "Wij zijn dat jaar - heel dapper van de toenmalige eigenaren - blijven investeren in groei. Daardoor werd er verlies gedraaid. Maar wij waren ervan overtuigd dat we daarvan later de vruchten zouden kunnen plukken."
Gebrekkige boekhouding
Ook blijkt uit de jaarrekening dat de Texelse Bierbrouwerij geplaagd werd door tekortschietende automatisering van de administratie. Daardoor weigerde de externe accountant een goedkeurende verklaring af te geven bij de jaarcijfers.
Volgens Honkoop was het ontbreken van de goedkeuring door de accountant geen drempel voor de overname. "Heineken doet zijn eigen boekenonderzoek, en laat zijn oordeel niet afhangen van onze midden- en kleinbedrijf rapportage."
Geen hoofdprijs
De aanname dat Heineken als gevolg van de tegenvallers in het coronajaar en de gebrekkige boekhouding niet de hoofdprijs voor de Texelse Bierbrouwerij zal hebben betaald, willen Honkoop en Heineken-woordvoerder Menno van der Vlist niet bevestigen. "Heineken doet nooit uitspraken over overnamesommen."
Wel laat Van der Vlist doorschemeren dat die onvergelijkbaar is met de prijs die in 2018 werd betaald voor Beavertown. Voor een minderheidsbelang in die Britse ambachtelijke brouwer telde Heineken 40 miljoen pond (48 miljoen euro) neer. "Maar dat is een heel andere markt, en in een heel andere tijd. Het is appels met peren vergelijken, hoewel het allebei bier is."
Streep door nieuwbouw
Ook het schrappen van de ambitieuze nieuwbouwplannen heeft Honkoop naar eigen zeggen niet uit zijn slaap gehouden. Sinds 2017 werkte de Texelse Bierbrouwerij aan een grote nieuwe brouwerij op het eiland, die moest gaan voorzien in de gestegen vraag.
De bouw was zeer omstreden. Tegenstanders vreesden overlast door grootschalige productie en vrachtverkeer. Voorstanders waren trots op het succes van het bedrijf en enthousiast over de werkgelegenheid. Volgens oud-eigenaar Rutgers van der Loeff was het bovendien ondenkbaar dat 'de Texelse' haar bier niet op het eiland zou brouwen.
Productie naar België
Afgelopen herfst zette de brouwer desondanks een streep door de nieuwe fabriek. Een deel van het bier zal nu toch elders worden gemaakt. Honkoop benadrukt dat dit niet in de megabrouwerij van Heineken in Zoeterwoude is, maar bij een brouwer van speciaalbier in België; de Brabandere.
Toch lijkt het haaks te staan op de merkbeleving van de Texelse bieren, die bol staat van eilandromantiek. 'Proef het eiland, drink het bier', de aanbeveling die sinds vorig jaar centraal staat in de nieuwe merkcampagne, klinkt er minder overtuigend door.
Geen bedreiging
Honkoop vindt niet dat de keuze om elders te brouwen de merken van de Texelse Bierbrouwerij bedreigt. 'Wij zijn blij dat we op onze huidige locatie kunnen blijven. Onze bieren blijven op Texel ontwikkeld en gebrouwen worden. Daarmee blijft het hart van het bier op het eiland."
Ook wijst hij op de voordelen. "Een deel van de productie vindt elders plaats, maar met hetzelfde op Texel bedachte recept, dezelfde ingrediënten, dezelfde brouwwijze en dezelfde smaak. Dat is alleen maar goed voor Texel, omdat je het eiland niet wil belasten met zoveel bierproductie en vrachtverkeer."
Aanstaande vertrek
Vorige maand kondigde Honkoop zijn vertrek bij de Texelse Bierbrouwerij aan. "In 2019 heb ik mij gecommitteerd voor drie jaar, voor mij eigenlijk al best lang. Ik vind het leuk om dingen in beweging te brengen. Als dat begint te lopen, wil ik het graag overgeven aan iemand met het geduld om dat verder uit te bouwen."
Net zoals het persbericht over de overname door Heineken was ook de aankondiging van Honkoops vertrek zeer positief over de ontwikkelingen bij de Texelse Bierbrouwerij. Volgens Honkoop zal uit de jaarrekening over 2021 straks niet blijken dat ook dat jaar toch problemen kende. "Er is geen woord van opgeblazen."
Topjaar 2021
Hoewel de cijfers over 2021 nog niet zijn ingeleverd bij de Kamer van Koophandel, wil Honkoop al wel kwijt dat het voor de Texelse Bierbrouwerij het beste jaar ooit was.
"Wij plukten daarin de vruchten van de keuze om in 2020 door te investeren. De omzet groeide vorig jaar met bijna 40 procent. Het biervolume ten opzichte van 2019 - het laatste normale bierjaar voor corona - steeg met 20 procent. De hele biermarkt kwam juist 10 procent lager uit."
Weer winstgevend
In tegenstelling tot 2020 schreef de Texelse Bierbrouwerij vorig jaar ook weer zwarte cijfers. "En niet net aan, maar zeer ruim. Ondanks grote investeringen boekten we weer een heel gezonde nettowinst."
Honkoop verwacht nog ongeveer een half jaar bezig te zijn met de zoektocht naar en goede overdracht aan zijn opvolger. "Daarna neem ik een break, ga dan kijken wat er nog voor mij te doen valt. Als je nog wat weet..."
