Coffeeshophouders zijn verbolgen over de explosieve verhoging die ABN Amro doorvoert op een zakelijke rekening. De branche spreekt van discriminatie omdat de prijsverhoging alleen voor coffeeshops geldt, maar overweegt vooralsnog geen juridische stappen. Wel is er steun vanuit de Tweede Kamer.
Gisteren maakte ABN Amro bekend dat het de kosten voor een zakelijke rekening voor coffeeshops verhoogt met meer dan 1000 procent. Cannabisshops betalen vanaf volgend jaar niet langer een tientje per maand, maar 120 euro. De maatregel geldt zowel voor nieuwe als bestaande klanten. Dat zijn er zo'n 250.
Volgens de bank is de verhoging op z'n plaats omdat het risico van witwassen bij coffeeshops hoog is. Doordat het personeel van ABN Amro veel tijd kwijt is met verplichte controles in het kader van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) legt het de rekening nu neer bij coffeeshops.
'Juist transparante sector'
Maar volgens de coffeeshops valt het met dat risico wel mee. "De tijd dat er grote sommen cash in onze sector omgingen is verleden tijd", zegt Derek Kent, voorzitter van het Platform Cannabisondernemingen Nederland (PCN). "Drie op de vier transacties gaan via de pin. We zijn juist heel transparant. Deze maatregel is heel bizar."
Simone van Breda, voorzitter van de Bond van Cannabis Detaillisten (BCD) en beleidsadviseur bij coffeeshop The Bulldog, drukt zich een stuk diplomatieker uit. "We hebben er kennis van genomen en gaan graag in gesprek met ABN Amro over hun beweegredenen." Ze voegt er zelfs aan toe begrip te hebben voor de banken, omdat zij slechts de wet naleven.
Beide brancheverenigingen benadrukken dat coffeeshopeigenaren al regelmatig en herhaaldelijk door gemeenten worden gescreend op criminele banden, via de wet Bibob. Komen ze niet door de toetsing heen, dan verliest de coffeeshop zijn vergunning definitief.
Hasj en wiet lucratief
En dat willen coffeeshophouders koste wat kost voorkomen, want de verkoop van hasj en wiet is erg lucratief en vergunningen zijn schaars. Nederland telt op dit moment zo'n 564 coffeeshops, waarvan 166 in Amsterdam, blijkt uit gegevens van onderzoeksbureau Breuer&Intraval, dat het aantal coffeeshops sinds 1999 bijhoudt.
Banken zijn coffeeshophouders liever kwijt dan rijk als klant. Ze zijn bang voor justitie, die hoge straffen op kan leggen wanneer banken te weinig doen om witwassen te voorkomen, een risico dat banken als hoog inschatten bij coffeeshops. Begin dit jaar kreeg ABN Amro daarom een boete van 480 miljoen euro. ING schikte in 2018 zelfs voor een bedrag van 775 miljoen euro.
De banken doen er dan ook alles aan om weg te blijven uit de wiet en hasj. Alleen al dit jaar voerden coffeeshophouders verschillende rechtszaken tegen ING, Rabobank en ABN Amro omdat ze geen betaalrekening konden krijgen. In alle zaken oordeelde de rechter overigens dat de banken coffeeshops niet mogen weigeren als klant.
Opnamelimiet voor cash
Maar banken proberen ook via andere methoden van de coffeeshops af te komen. Zo voerde de Rabobank recent een limiet in op de opname van cashgeld van 8000 euro per maand. Dat is bij lange na niet genoeg om de inkoop van softdrugs, die vanwege het gedoogbeleid nog altijd illegaal via de achterdeur plaatsvindt, te kunnen betalen.
En daar komen we volgens de coffeeshophouders bij het echte probleem. Want zolang de coffeeshopketen nog niet volledig gelegaliseerd is, blijven banken coffeeshops zien als bedrijven met een hoog risico voor witwassen. "We zitten gevangen in gedoogbeleid", zegt de Amsterdamse coffeeshopwoordvoerder Van Breda. "Legalisatie is de oplossing."
Maar zo ver is het voorlopig nog niet. Ondanks toenemende druk van onder meer een grote groep burgemeesters blijft een Kamermeerderheid tegen volledige legalisatie. Wel start er binnenkort een proef met gereguleerde wietteelt. Het experiment moet uitwijzen of het mogelijk is om de teelt van cannabis legaal te maken.
Kamervragen gesteld
In de tussentijd pleiten de brancheverenigingen voor een uitzondering voor coffeeshops bij de handhaving van de Wwft. Volgens Van Breda is de wet Bibob uitermate geschikt om het kaf van het koren te kunnen scheiden. "Ook coffeeshophouders hebben recht op bankrekening", zegt ze. "Want zonder bankrekening kun je geen onderneming runnen."
D66 heeft ondertussen Kamervragen gesteld aan verantwoordelijk minister Wopke Hoekstra van Financiën over het besluit van ABN Amro. Kamerlid Alexander Hammelburg wil onder meer van de minister weten hoe 'deze prijsdiscriminatie zich verhoudt tot de gelijke behandeling die we met z'n allen voorstaan'.
Individuele coffeeshops met een rekening bij ABN Amro wensen niet te reageren op vragen van RTL Z. De branche is een gesloten bastion, zeker als het om geld gaat. Hoeveel geld er precies in de sector omgaat, is dan ook vreemd genoeg onbekend. Kenners houden het om een bedrag tussen de 1 en 2 miljard euro. Grote kans dus dat die 100 euro per maand extra ze weinig kan schelen.
