Een bezorger van PostNL met een bus vol bestellingen via internet.
Beeld © Sabine Joosten / HH / ANP
Een verlaging van de rente die webshops mogen rekenen aan klanten die op afbetaling bij hen kopen is goed nieuws voor mensen met schulden. Logisch, ze zijn minder geld kwijt. Maar ieder voordeel heeft z'n nadeel, en het is de vraag of die wel in balans zijn met dit plan.
Een plan van ChristenUnie en PvdA om de maximale rente die postorderbedrijven mogen rekenen te verlagen naar 7 procent, kan waarschijnlijk rekenen op een Kamermeerderheid.
Daarmee is het idee nog lang geen werkelijkheid, want minister Wopke Hoekstra (Financiën, CDA) wil eerst de uitkomsten afwachten van onderzoek naar de effecten van een eventuele verlaging, zei hij in zijn wekelijkse gesprek met RTL Z.
Hoekstra: eerst onderzoek doen
Dat onderzoek loopt al een tijdje, en de uitkomsten ervan zullen begin volgend jaar met de Kamer worden gedeeld. Eigenlijk zou dat dit jaar al gebeuren, maar dat is uitgesteld, vertelt een woordvoerder van het ministerie.
Flinke rente
Wie online iets koopt maar in termijnen betaalt, moet daar een flinke rente voor betalen. Vanwege de coronacrisis is deze op dit moment verlaagd tot 10 procent, maar daarvoor was de rente 14 procent. De verlaging geldt tot 1 maart, maar wordt daarna mogelijk nog eens met zes maanden verlengd.
Voor ChristenUnie en PvdA gaat dat dus allemaal nog niet ver genoeg. "Het moet afgelopen zijn dat mensen op zo'n nare manier verleid kunnen worden", aldus de initiatiefnemers.
Professionals uit de schuldhulpverlening plaatsen flinke kanttekeningen bij het plan. Vooropgesteld: iedere euro die consumenten minder aan rente hoeven te betalen, is er één, benadrukken ze allemaal.
Lening enige optie
"Alles wat ze minder hoeven te betalen, is mooi meegenomen", reageert Ingeborg Minjon, woordvoerder van NovaLuta, een deurwaarderskantoor dat ook als bewindvoerder optreedt voor mensen met schulden.
Soms is een lening namelijk de enige optie, beaamt Auke Schouwstra, woordvoerder van de NVVK, de branchevereniging voor schuldhulpverlening, sociaal bankieren en bewindvoering. "Denk aan kleine leningen als je even huishoudelijke apparaten moet vervangen, daar gaat het vaak om."
"Er zijn mensen voor wie een nieuwe koelkast of een nieuwe wasmachine dan een aankoop wordt die ze niet meer kunnen doen."
Omdat het vaak om bedragen van hooguit honderden euro's gaat, zal de verlaging van de maximale rente ook maar een klein voordeeltje opleveren, voegt Schouwstra nog toe. "Maar alle kleine beetjes helpen."
Hij krijgt bijval van voorlichtingsorganisatie Nibud. "Er zijn mensen voor wie een nieuwe koelkast of een nieuwe wasmachine dan een aankoop wordt die ze niet meer kunnen doen", laat woordvoerder Karin Radstake weten.
"Maak het onmogelijk voor mensen met een laag inkomen om dit te doen. Wat er niet is, kan je ook niet uitgeven."
De mogelijkheid om geld te kunnen lenen, is dus belangrijk. De organisatie wil daarom de uitkomsten van het onderzoek van Hoekstra afwachten.
Langere looptijd
Nibud is namelijk bang dat geldverstrekkers zullen stoppen met kortlopende leningen, waar de hoge rentepercentages meestal voor gelden. Het gevolg hiervan kan zijn dat consumenten alleen nog maar voor langere tijd een lening kunnen afsluiten, met alle gevolgen van dien.
En dan speelt er nog iets: de verlaging van het rentetarief zou wel eens tot onderschatting kunnen leiden, waarschuwt Minjon van NovaLuta. "Oh, nog maar 7 procent, dan kan het wel." Als het om schulden gaat, is voorkomen dan ook beter dan genezen, aldus Minjon. Bijvoorbeeld door een inkomenstoets voor klanten die op afbetaling willen kopen.
"Maak het onmogelijk voor mensen met een laag inkomen om dit te doen. Wat er niet is, kan je ook niet uitgeven", zegt Minjon. "Al is dat nog zo naar voor iemand die nu een sinterklaascadeau wil kopen." Zeker nu mensen vanwege de coronacrisis soms minder inkomen hebben, is het extra oppassen geblazen. "Als je al problemen hebt met je vaste lasten, dan komt de bank of tv die je op afbetaling hebt gekocht daar nog bovenop."
"Als je al problemen hebt met je vaste lasten, dan komt de bank of tv die je op afbetaling hebt gekocht daar nog bovenop."
Kredietbanken in de problemen
Er is nog een keerzijde, legt NVVK-woordvoerder Schouwstra uit. De maximale rente die kredietverstrekkers mogen rekenen, geldt ook voor de ongeveer 20 kredietbanken in Nederland. Deze instellingen helpen mensen met schulden door deze op te kopen, zodat de schulden en de rente via de kredietbank afgelost kan worden.
Met de rente houden sommige kredietbanken de eigen boekhouding op orde. Als die rente omlaag zou gaan, slaat dat een gat in de begroting, verwacht Schouwstra. "Die kunnen daardoor minder goed mensen helpen en dat is niet de bedoeling."
