Geen vooruitgang geboekt. Dat is de uitkomst van de videotop gisteren tussen de politieke kopstukken van de EU en China. De twee machtsblokken onderhandelen al jaren over tal van onderwerpen zonder dat dit iets op lijkt te leveren.
Voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen deed nauwelijks moeite het mislukken van de top tussen beide machtsblokken te verbergen. Ze vergaderde gisteren via video met de Chinese premier Li Keqiang en president Xi Jinping.
"Vooruitgang betekent samenwerking van beide kanten, en wederkerigheid en vertrouwen", zei ze, als toevoeging op haar mededeling dat de belangrijkste conclusie van de videotop is dat er meer vooruitgang geboekt moet worden.
EU-buitenlandcoördinator Josep Borrell en Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad die de regeringsleiders van de EU-lidstaten vertegenwoordigt, namen ook deel aan de gesprekken.
"Vooruitgang betekent samenwerking van beide kanten, en wederkerigheid en vertrouwen"
De EU wil graag een 'meer gebalanceerde' handelsrelatie met de Chinezen. Iedere dag wordt voor 1 miljard euro gehandeld tussen de beide machtsblokken, maar het meeste daarvan gaat van China naar de EU, in plaats van andersom.
Jarenlang gesteggel
Al jaren probeert de EU China zo ver te krijgen om buitenlandse bedrijven net zo te behandelen als Chinese bedrijven en al net zo lang belooft China dit te doen, maar verandert er weinig.
"Er zijn substantiële toezeggingen nodig van China op het gebied van inmenging van de staat bij bedrijven, staatssteun en de overdracht van technologie van bedrijven die in China werken", herhaalde Von der Leyen nog maar eens wat China onder meer vorig jaar al beloofde. Ze riep China op om de daad bij het woord te voegen.
Dat de top weinig opleverde, was geen verrassing, want de verwachtingen waren al niet hooggespannen, vertelt Andy Langenkamp, senior politiek analist bij ICC Consultants en ECR Research. "Maar voor wie deze wel had, zijn ze gisteren met de grond gelijkgemaakt."
Het is in ieder geval een goed teken dat Von der Leyen niet meewaait met China. Het is alleen jammer dat een ander kopstuk, Josep Borrell, spreekt over een 'systematische rivaal', terwijl Von der Leyen dat soort harde kwalifitaties juist ontweek, zegt Langenkamp.
"Dat kunnen ze beter even van tevoren afstemmen, dit is een cadeautje voor China want het laat de verdeeldheid in de EU goed zien", zegt Langenkamp. "Als je ten opzichte van China al niet als een blok kan fungeren, wanneer dan wel?"
"Als je ten opzichte van China al niet als een blok kan fungeren, wanneer dan wel?"
Verdeel- en heerstactiek
Verdeeldheid zaaien is exact wat de Chinezen al jaren als tactiek gebruiken in alle (handels)onderhandelingen, vertelt Langenkamp. "Dat doen ze ook in de eigen regio: nooit multilateraal onderhandelen, maar met landen afzonderlijk. In de EU hebben ze dat geprobeerd met onder andere Griekenland en Italië, en dat lijkt ook te werken."
Dat blijkt onder meer bij de verdeeldheid in Europa als het gaat om de behandeling van de Oeigoerse minderheid in China. West- en Noord-Europese landen protesteren hier fel tegen, Oost- en Zuid-Europese landen houden zich afzijdig.
Dat de top niets concreets heeft opgeleverd, wil niet zeggen dat er niets is bereikt, aldus Langenkamp. "Het is wel goed dat Von der Leyen een eigen positie neemt tussen een steeds assertiever China en de VS die in de afgelopen jaren een redelijk problematische partner is geworden."
Een opluchting voor de EU zal verder zijn dat de vrees dat China de coronacrisis zou gebruiken om bedrijven in de EU op te kopen tot nu toe ongegrond lijkt, aldus Langenkamp.
"Het is wel goed dat Von der Leyen een eigen positie neemt tussen een steeds assertiever China en de VS die in de afgelopen jaren een redelijk problematische partner is geworden."
Regel het op een andere manier
Als je als EU zijnde een kans wil maken, moet je het over een andere boeg gooien, vertelt Langenkamp. "De EU is wereldkampioen kwaliteitsstandaarden stellen, die liggen hier ontzettend hoog. Omdat de EU toch een gigantische markt is, passen veel bedrijven zich aan deze eisen aan", legt hij uit, verwijzend naar een opinieartikel van Anu Bradford in The Economist.
Deze Fins-Amerikaanse hoogleraar en expert in internationaal handelsrecht beschrijft in haar boek 'Brussels effect' de wereldmacht die de EU heeft dankzij de kwaliteitseisen die de EU stelt aan stekkers, hardhout en privacyrechten.
Weinig vooruitgang
Wat er ook gebeurt, voorlopig verwacht Langenkamp weinig vooruitgang omdat de bestrijding van de coronapandemie voorlopig alle tijd, geld en inspanning zal opslokken. "Zie de handelsdeal met de VS: het is voor China praktisch onmogelijk om de eisen in te willigen, nu de economie daar op zijn gat ligt."
Daar komt nog bovenop dat er een rem zal staan op verdere globalisering. Bovendien zullen bedrijven om minder kwetsbaar te worden productie vanuit China naar andere landen verplaatsen om minder afhankelijk van één locatie te zijn, besluit Langenkamp.
