Om te voorkomen dat scheepsbouwconcern Royal IHC kopje onder gaat, springt de Nederlandse staat bij. Samen met een aantal grote bedrijven en steun van banken wordt het bedrijf gered.
De nieuwe eigenaren zijn onder meer HAL Investments, het investeringsbedrijf van miljardairsfamilie Van der Vorm, en MerweOord, de holding van baggeraarsfamilie Van Oord. Er is maanden onderhandeld met het consortium van Nederlandse en Belgische bedrijven over de kapitaalinjectie.
Die is nodig omdat het bedrijf zich heeft vertild aan de bouw van enkele schepen. Met hulp van de staat is het bedrijf voor nu gered, schrijven minister Eric Wiebes (VVD) van Economische Zaken en staatssecretaris Hans Vijlbrief (D66) van Financiën aan de Tweede Kamer.
"De financiële fundamenten zijn echter versterkt waardoor IHC weer met goed perspectief naar de toekomst kan kijken."
De problemen van het bedrijf hebben niets met de coronacrisis te maken, maar de redding komt wel in een periode dat het kabinet er alles aan doet om de economie draaiende te houden, aldus Wiebes en Vijlbrief. Door de coronacrisis is de kou ook beslist nog niet uit de lucht. "Het blijven ook voor IHC onzekere tijden."
Duizenden banen
Bij het bedrijf werken zo'n 3000 mensen en bij leveranciers en in het mkb leunen nog eens duizenden mensen op IHC voor hun inkomsten. Overigens biedt de reddingsactie geen garantie dat er niet alsnog banen verloren gaan. Integendeel, zo staat in de brief: "Enig baanverlies is niet te vermijden."
"Enig baanverlies is niet te vermijden."
Een andere reden om het bedrijf te hulp te schieten is dat zonder IHC de Nederlandse scheepsindustrie een stuk minder in de melk te brokkelen heeft op het internationale speelveld.
Dat de staat inspringt, is ook eigenbelang want er staat voor de schatkist 395 miljoen euro op het spel. Dat komt omdat de staat, simpel gesteld, garant staat voor leningen die het bedrijf heeft om schepen te kunnen bouwen. Omdat de schepen niet op tijd af gebouwd kunnen worden, liepen de kosten op. En daar draait de belastingbetaler deels voor op.
Dat zit zo. Een lening krijgen voor een op maat gemaakt schip voor een klant uit het buitenland, vergt meer moeite dan het loskrijgen van financiering voor pak 'em beet een kroeg of groothandel in auto-onderdelen.
Staat als verzekeraar
Omdat het om eenmalige projecten gaat met klanten van over de hele wereld, zijn banken niet zo scheutig met het afgeven van leningen. Daar komt vervolgens de overheid in beeld. Het ministerie van Financiën geeft een garantie aan banken, zodat zij ergens anders geld kunnen lenen om weer uit te lenen aan IHC.
Met de garantie van de overheid, exportkredietverzekering genaamd, komen de kosten van het te laat aflossen van de lening voor rekening van de staat. De staat doet dit om de export te bevorderen. En soms gaat het dus mis, en dan moet de staat in haar rol van verzekeraar uitkeren.
Verlies van minimaal 36 miljoen
Dat is nu het geval, de staat keert 167 miljoen uit vanwege de vertraging bij het bouwen van de schepen. Van dat bedrag komt in de toekomst nog wel 67 miljoen terug, waarmee het verlies voor de staat mogelijk 100 miljoen euro is. Als de schepen volgens het meest gunstige scenario worden afgebouwd, wordt dit beperkt tot 36 miljoen.
Steunpakket van 325 miljoen
Het reddingspakket namens de staat bestaat uit verschillende elementen.
- Vanuit de rol van verzekeraar keert de staat 167 miljoen euro uit aan banken vanwege de vertraagde levering van schepen.
- Er komt een extra garantie voor een bedrag van 30 miljoen als er nog meer misgaat.
- Het ministerie van EZ staat garant voor de helft van 140 miljoen die banken hebben uitgeleend. Als IHC dat niet kan terugbetalen, levert de afspraak de staat een rekening van 70 miljoen op.
- Het ministerie leent het bedrijf 40 miljoen om te kunnen blijven draaien.
Topman weg
Aan de staatssteun zijn wel voorwaarden verbonden: de topman Dave Vander Heyde moet per direct weg, zonder vertrekpremie. Hij wordt tijdelijk vervangen door Gerben Eggink, naar eigen zeggen een ervaren 'turnaround manager'.
Verder zijn bonussen en het uitkeren van dividend dit jaar niet bespreekbaar en de staat krijgt een zetel in de Raad van Commissarissen. Ook in het bestuur van de stichting die de aandelen van het bedrijf zal beheren krijgt de staat een stem.
De belangrijkste voorwaarde voor de hulp was dat de bedrijven die nu eigenaar worden van de scheepsbouwer net zo'n bijdrage leveren als de staat. Daar is aan voldaan, meldden de twee bewindspersonen.
