De Turkse presidentsverkiezingen zijn ongekend spannend en voor het eerst sinds Recep Erdoğan in 2014 president werd, staat zijn macht echt op het spel. Op zondag vindt de beslissende tweede ronde van de presidentsverkiezingen plaats. Om de kiezers over de streep te trekken deelt Erdoğan peperdure cadeaus uit.
Tijdens de eerste ronde van de verkiezingen, op 14 mei, lukte het geen van de kandidaten om een absolute meerderheid te halen die nodig is om het presidentschap te winnen. Erdoğan bleef steken op 49,5 procent van de stemmen. Zijn naaste belager, Kemal Kiliçdaroglu, wist 44,9 procent van de kiezers aan zich te binden.
Bij de vorige twee presidentsverkiezingen in 2014 en 2018 wist Erdoğan al in de eerste ronde een absolute meerderheid te halen. Een groot verschil met die eerdere verkiezingen is ook dat een groot deel van de oppositie zich achter één kandidaat heeft geschaard, Kiliçdaroglu, waardoor er een serieuze tegenkandidaat is.
Leven onbetaalbaar
Dat veel Turkse kiezers twijfelen of Erdoğan nog de juiste man op de juiste plaats is, heeft onder andere te maken met de stand van de economie. De inflatie is ongelooflijk hoog, en kwam in oktober zelfs uit op 80 procent. Daardoor wordt het leven voor veel Turken onbetaalbaar.
En dat die inflatie zo hoog is, is een direct gevolg van het nogal onconventionele beleid van de regering-Erdoğan. Vrijwel alle economen en internationale instituten zijn het erover eens dat de rente verhoogd moet worden om de inflatie te bestrijden.
Daarmee maak je geld lenen namelijk duurder, waardoor bedrijven en consumenten minder gaan investeren en kopen. Dat zorgt voor minder vraag en daardoor dalen de prijzen.
Hoge prijs betaald
Maar daardoor koelt de economie ook af. Erdoğan heeft zich daar juist altijd tegen verzet, omdat hij ervan overtuigd is dat het beter is om de economie te blijven stimuleren. Ministers van Financiën en centrale bankiers die hier niet aan meewerkten, werden zonder pardon aan de kant gezet.
De prijs die daarvoor wordt betaald is letterlijk hoog. De munt is in waarde gekelderd ten opzichte van de euro en de dollar, waardoor spullen importeren ongelooflijk duur is geworden. Daardoor is dus ook de inflatie de lucht in geschoten.
Tragisch
"In zekere zin is het tragisch", legt correspondent Olaf Koens uit. "Onder Erdoğan is Turkije enorm gegroeid, zijn economisch beleid is lang solide geweest. Van kleine ondernemers tot grote bedrijven, het ging Turkije voor de wind."
"Dat heeft een enorme impuls gegeven aan de infrastructuur, onder Erdoğan schoten snelwegen, vliegvelden, ziekenhuizen, tunnels en bruggen als paddenstoelen uit de grond. Nu is het dezelfde Erdoğan die weigert de crisis aan te pakken en stug blijft volhouden dat zijn beleid werkt."
Reden genoeg dus om het volk flink te paaien. Daarvoor wordt flink in de buidel getast.
45 procent meer loon
"Bepaalde loonverhogingen zijn heel typerend", zegt Koens. "Vlak voor de verkiezingen werden de salarissen van ambtenaren en andere functionarissen ineens behoorlijk verhoogd. Dat is geen toeval."
En behoorlijk is ook echt behóórlijk. De lonen van honderdduizenden ambtenaren gaan met maar liefst 45 procent omhoog. Ook het minimale pensioenbedrag per maand wordt opgekrikt.
Erdoğan onverwacht populair in aardbevingsgebied: correspondent Olaf Koens legt uit
Gasrekening = 0
Daar blijft het niet bij, want de energierekening is voorlopig verlaagd naar nul. "De rekening voor gas, water en licht komt in Turkije nog altijd op papier. Het is zeker het afgelopen jaar vaak schrikken geweest wanneer er in het portiek een stapel facturen ligt, de prijzen zijn enorm gestegen", legt Koens uit.
"Daar speelt Erdoğan handig op in. Eén dag voor de verkiezingen was overal in Turkije, in iedere portiek, de gasrekening 0 lira. Het is iets dat je direct voelt in je portemonnee. Een opsteker waar veel Turken blij mee zijn. Volgens de officiële lezing is de korting ingevoerd omdat er een gasveld in de Zwarte Zee gevonden is. Maar de timing is wel heel toevallig."
Uiteindelijk moet zondag blijken of het genoeg is voor de winst.
