De grootste banken, verzekeraars en pensioenfondsen van Nederland doen te weinig om hun beloofde klimaatdoelstellingen te halen. Dat blijkt uit onderzoek van de Eerlijke Geldwijzer, een initiatief van onder meer Oxfam Novib, Milieudefensie en Amnesty International.
De huidige klimaatactieplannen van de drie grootste banken (ING, ABN Amro, Rabobank), de drie grootste verzekeraars (Achmea, ASR, NN Group) en de vier grootste pensioenfondsen (ABP, PFZW, PMT, BpfBOUW) schieten 'ernstig tekort', luidt de conclusie van het onderzoek dat is uitgevoerd door onderzoeksbureau Profundo.
Hoewel de financiële instellingen zich intussen allen hebben verbonden aan het Klimaatakkoord van Parijs, zijn hun plannen om die doelen te halen te vaag, luidt de kritiek. Ook blijven ze soms geld uitlenen aan vervuilers en doen ze nog te weinig om hun klanten richting een groenere toekomst te bewegen.
Drie jaar de tijd
In juli 2019 beloofden banken, pensioenfondsen, verzekeraars en vermogensbeheerders dat ze voor het einde van 2022 met duidelijke klimaatplannen zouden komen. Maar daar is volgens Barbara Oosters, projectleider van Eerlijke Geldwijzer en werkzaam bij Oxfam Novib, nog te weinig van terecht gekomen.
"Dat terwijl deze financiële instellingen hier eigenlijk best veel tijd voor hebben genomen", zegt Oosters tegen RTL Nieuws. "Natuurlijk zijn er stappen gezet, Maar we zijn nu begin 2023 en wij zeggen dat overall geconcludeerd moet worden dat hun plannen niet voldoen aan internationale criteria voor geloofwaardige en kwalitatieve klimaatplannen. Van deze tien bedrijven scoort eigenlijk geen enkele hoger dan een 5."
Wat kunnen financiële instellingen doen volgens Eerlijke Geldwijzer om klimaatverandering tegen te gaan?
- Stoppen met het financieren van nieuwe olie- en gasprojecten.
- Beleid opstellen voor het uitfaseren van fossiele energie.
- Concrete tussendoelen stellen voor minder uitstoot, doelen waaraan ze ook gehouden kunnen worden.
- Een 'absoluut' reductiedoel stellen voor hun hele klantenportefeuille.
Hoewel de bedrijven en instellingen hun zogeheten emissiereductie-doelen (minder schadelijke stoffen uitstoten) voor 2030 publiceren, doen ze dat volgens het onderzoek voor slechts een handjevol sectoren of voor selectie van beleggingscategorieën. Dat terwijl de klimaatplannen in lijn moeten zijn met het doel om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graad Celsius, zoals is afgesproken in de akkoorden van Parijs (2015) en Glasgow (2021).
Oosters: "Het hele lastige is dat je ze eigenlijk op hun blauwe ogen moet geloven. Want aan de hand van de plannen die ze nu hebben opgesteld, is dat niet af te meten. In gesprekken met hun klanten blijft het vaak bij koffiedrinken. Maar tien jaar koffiedrinken leidt nergens toe."
Kijk terug: Extinction Rebellion-activisten wijken niet voor waterkanon
'Onvoldoende niet terecht'
De financiële sector kan zich niet vinden in alle kritiek uit het onderzoek. Zij zeggen dat ze hun beloofde klimaatactieplannen op tijd hebben gepresenteerd, en dat de sector zelf verantwoordelijkheid neemt door zo veel mogelijk rendabele duurzame projecten te financieren, en door portefeuilles nog meer te richten op duurzaamheid. De onvoldoende die ze krijgen voor hun klimaatactieplannen is daarom niet terecht, vindt de NVB.
"Profundo vindt dat instrumenten zoals engagement, zoals in gesprek gaan met klanten over verduurzaming, en uitsluiting in de plannen van de financiële instellingen nog te weinig handen en voeten krijgen", stelt de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) in een reactie. "Voor een deel is dat juist. Dit heeft ermee te maken dat voor versnelling van de verduurzaming een afgestemde samenwerking nodig is tussen overheid, bedrijfsleven en financiële sector. De overheid door te normeren, de juiste financiële prikkels in te zetten en te subsidiëren. Het bedrijfsleven door de transitie te omarmen, en duurzame producten en diensten te ontwikkelen en die rendabel te maken."
Verder wijst de bankenorganisatie op complimenten van minister Kaag (Financiën) en minister Jetten (Klimaat en Energie), die vorige week nog stelden dat de financiële sector 'goed op weg' is met hun klimaatdoelstellingen. Maar ook de twee ministers concludeerden toen dat een versnelling van de transitie nodig is. "De verschillen tussen actieplannen zijn soms groot en acties moeten vaak concreter."
Juist dat is wat de organisaties achter de Eerlijke Geldwijzer op hopen: meer concrete plannen. "De financiële sector moet het draaiwiel zijn", zegt Oosters. "Anders houden ze die klimaattransitie tegen. Terwijl ze die juist zouden moeten aanjagen."
