Vanaf 25 mei rijdt een nieuwe nachttrein naar Berlijn met meerdere tussenstops in Nederland. Oorspronkelijk zou de trein tot aan Praag rijden, maar dat blijkt voorlopig niet haalbaar door capaciteitsproblemen en een gebrek aan geschikte rijtuigen, vertelt initiatiefnemer Chris Engelsman van European Sleeper.
Het is al jaren de droom van ondernemers Engelsman en zijn compagnon Elmer van Buuren: een reeks populaire bestemmingen aanbieden waar je al slapend naartoe reist over het spoor.
Maar de praktijk van internationaal treinverkeer blijkt weerbarstig. Hoewel de spoormarkt in Europa een vrije markt is, lopen nieuwe commerciële partijen zoals European Sleeper in sommige landen nog tegen trage besluitvorming en uiteenlopende capaciteitsproblemen aan.
Driemaal per week
Toch is dat nu voor het eerst gelukt met een verbinding naar Berlijn. De nachttrein gaat in eerste instantie driemaal per week rijden, op maandag, woensdag en vrijdag. De ambitie is een dagelijkse verbinding, maar daarvoor zijn op dit moment nog onvoldoende rijtuigen beschikbaar. Die moet European Sleeper namelijk huren.
Omdat de verbinding start in Brussel kan je in Nederland opstappen in Roosendaal (20.44 uur), Rotterdam (21:21 uur), Amsterdam (22:34 uur) en Deventer (23:49). Ook stopt de trein in Den Haag en Amersfoort, al is dat alleen op de heenweg.
Ochtend in Berlijn
De volgende ochtend om 06.48 uur rijdt de trein dan het centraal station van Berlijn binnen. Daarvoor betaal je 49 euro voor een zitplek, 79 euro voor een ligplek en 109 euro voor een plekje met meer comfort in een speciaal slaaprijtuig.
European Sleeper ziet een brede doelgroep straks instappen in de nieuwe nachttrein. "Veel mensen die een stedentrip maken. Maar ook absoluut zakelijke reizigers, onder wie mensen van universiteiten en overheden. Juist tussen de hoofdstad van Europa en de hoofdstad van Duitsland is veel verkeer", zegt medeoprichter Engelsman.
Bekijk ook: Eigen nachttrein naar Praag: 'We zijn de cowboys van het spoor'
Spooronderhoud
Dat de verbinding voorlopig niet doorloopt naar Praag, komt door onderhoudswerkzaamheden op het traject tussen het Duitse Dresden en de Tsjechische grens. Daar is nu maar één van de twee sporen beschikbaar, en kan er tijdelijk maar maximaal één personentrein per twee uur doorrijden.
Het Nederlandse bedrijf wil volgend jaar opnieuw een poging wagen zodat ook Praag - via Dresden - vanaf 2024 een optie is als bestemming.
Maar de ambities reiken verder. Ook steden in Zuid-Frankrijk (o.a. Montpellier, Marseille en Nice) en populaire bestemmingen als Kopenhagen, Barcelona, Milaan en Warschau moeten binnen afzienbare tijd worden toegevoegd aan het aanbod.
Skitrein
European Sleeper heeft samen met reisorganisatie Sunweb een verbinding naar de Franse Alpen verkend. Maar ook voor zo'n 'skitrein' lopen de aanbieders aan tegen een tekort een huurbare rijtuigen.
Ook was er vertraging door bureaucratische processen bij de verschillende spoorwegbedrijven die allemaal goedkeuring moeten geven.
Alternatief voor auto en vliegtuig
En door de fors gestegen energieprijzen lukte het voor deze winter niet om een betaalbaar alternatief voor de auto of het vliegtuig aan te bieden. Zeker omdat ook concurrenten TUI (Ski Express), de NS en het Oostenrijkse spoorbedrijf ÖBB (Nightjet, ICE) al nachttreinen aanbieden richting de Alpen.
Want om zo'n treinverbinding tot een succes te maken, is vooral één ding nodig: heel veel reizigers. "Elke kilometer spoor is best wel duur", zegt economisch geograaf Frans Sijtsma van de Rijksuniversiteit Groningen. "Het moet daarom wel flink gebruikt worden. Want zonder drukte kun je immers weinig treinen laten rijden en minder aantrekkelijk zijn voor reizigers."
"Elke kilometer spoor is best wel duur."
Eigen rijtuigen
European Sleeper is vorig jaar opgericht als coöperatie en heeft nu zo'n 1800 aandeelhouders. Zij hebben samen 2,5 miljoen euro startkapitaal geïnvesteerd. Engelsman en Van Buuren zien het als een 'community' en vragen aandeelhouders om mee te denken bij de ontwikkeling van het bedrijf. Ze zeggen te kunnen leren van hun expertise en houden enquêtes om te onderzoeken welke richting het bedrijf op moet gaan.
"Omdat huren beperkt mogelijk is, wil je op de lange termijn je eigen rijtuigen hebben", zegt Engelsman. "We willen daarvoor oude rijtuigen opknappen en ombouwen tot slaaptrein, dat moet binnen 2 tot 3 jaar lukken. Nieuwe rijtuigen kan ook, maar dat is veel duurder en kost zeker 4 jaar."
