In deze serie spreken we Nederlanders die in het buitenland wonen en werken. Ze delen hun ervaringen met het land en de cultuur. Deel 4: De 87-jarige Hans van der Wielen vertrok in 1961 naar Costa Rica om er te werken in een Nederlands hotel en later zelf hotels te beginnen.
Het was maar een piepkleine advertentie in de krant die het leven van Hans van der Wielen voorgoed zou veranderen. In kleine lettertjes werd gevraagd om personeel voor een hotel in San José, de hoofdstad van Costa Rica.
Gezocht: 25-jarige vrijgezel
"Je moest rond de 25 jaar oud zijn en vrijgezel. Ze betaalden ook niet genoeg om een gezin te kunnen onderhouden", vertelt Van der Wielen lachend.
Hij was toen precies 25 jaar en waagde de sprong. Hij verliet Voorburg, waar hij geboren en getogen is, en reisde af naar Costa Rica om als kok aan de slag te gaan in het Royal Dutch Hotel, dat in handen was van twee voormalige KLM stewards.
De overgang van Nederland naar Costa Rica ging voor Van der Wielen heel soepel. Hij had het naar eigen zeggen ook goed aangepakt door in Nederland al een cursus Spaans te doen en eenmaal in Costa Rica lessen te nemen van een gepensioneerde lerares Engels.
"Na een paar maanden had ik de taal onder de knie." Het is ook een makkelijke taal, vindt hij. "Ik leer liever twee keer Spaans, dan één keer Duits", grapt de hoogbejaarde hotelier.
Aanpassen aan het leven en de cultuur was ook geen probleem. Het goede weer was eigenlijk alles wat Van der Wielen nodig had om zich meteen prettig te voelen: "Dan werd ik wakker, deed ik de gordijnen open en telkens scheen de zon. Dat had ik nog nooit meegemaakt."
Na vier jaar begon Van der Wielen voor zichzelf. "Ik dacht: dit kan ik zelf ook." Het eerste hotel dat hij oprichtte was ook in San José. "Ik liet het zelf bouwen. Dat heb ik met al mijn hotels gedaan, want dan kun je het ook naar eigen smaak indelen en inrichten."
Nederlandse kennis
Er volgden meerdere hotels, op verschillende plekken. Van der Wielen behoorde bij een klein clubje Nederlandse hoteliers die bij hebben gedragen aan de opkomst van de toeristische sector. Ze brachten kennis mee uit Nederland, leidden de lokale bevolking op en professionaliseerden zo het hotelwezen.
Als Nederlander een eigen zaak beginnen was niet ingewikkeld, zegt hij. Na een paar maanden kreeg hij al een verblijfsvergunning. "Daarbij kwamen alle rechten en plichten die Costa Ricanen ook hebben." Hij mag alleen geen president worden. "Nou, daar kan ik wel mee leven. Die ambitie heb ik nooit gehad."
Met de hotels in San José is hij inmiddels gestopt. "De stad is me nu te rumoerig geworden." Maar het 82 kamers tellende Hotel Bougainvillea, dat hij eind jaren tachtig opende en dat iets ten noorden van de hoofdstad ligt, is nog altijd zijn trots.
Dat alles zo probleemloos is gelopen, is volgens Van der Wielen omdat hij simpelweg veel geluk heeft gehad. "Ook met mijn vrouw, die altijd bij alles heeft geholpen."
Van der Wielen ontmoette in Costa Rica de Arubaanse Judy met wie hij trouwde en nog altijd gelukkig is. Ze hebben samen vijf kinderen, tien kleinkinderen en inmiddels ook een driejarig achterkleinkind.
Geen heimwee
Drie van zijn kleindochters studeren nu in Nederland, maar hijzelf blijft graag in Costa Rica. "Heimwee naar Nederland heb ik nooit gehad." Andersom wel. "Na mijn eerste drie jaar hier ben ik een maand voor vakantie terug naar Nederland gegaan, maar na een week miste ik Costa Rica al."
Inmiddels voelt hij zich meer Costa Ricaan dan Nederlander. "Ik ben natuurlijk ook al ruim zestig jaar hier. Er is niks mis met Nederland hoor, maar ik voel me hier thuis."
Naast het klimaat houdt Van der Wielen van het land omdat de mensen er 'vriendelijk en gastvrij' zijn. Ook speelt de weelderig groeiende natuur een grote rol in de aantrekkingskracht van Costa Rica.
Groen bewustzijn
De Costa Ricanen - of Tico's zoals ze zichzelf noemen - gaan daar heel bewust mee om. Waar in de jaren zeventig de ontbossing op een hoogtepunt was, is er de laatste decennia juist veel aandacht en geld gestoken in herbebossing.
Die grote verandering in mentaliteit heeft er voor gezorgd dat Costa één van de groenste landen ter wereld is. "Het is ook iets wat kinderen hier in de klaslokalen van kleins af aan al meekrijgen", vertelt Van der Wielen. Daardoor staat natuurbehoud hoog op de agenda. Bij zowel de overheid als de bevolking.
Van der Wielen houdt van al dat groen. Dat is te zien aan de tuin van Hotel Bougainvillea: die is maar liefst vier hectare groot en wordt zorgvuldig onderhouden. "Hier groeit alles zo snel, dat houd je niet voor mogelijk."
Een groene oase bij zijn hotel was ook een slimme zet. "Die tuin hebben we zo aangelegd, omdat dat ook veel verschillende vogels trekt." En vogels trekken weer vogelaars. "Die zijn altijd belangrijk geweest voor het toerisme in Costa Rica."
Populair bij vogelaars
Toen Van der Wielen het hotel opende was het toerisme in Costa Rica 'veel en veel minder' dan het nu is. "Het was echt een fractie van wat het vandaag de dag is", vertelt hij.
De toeristen die kwamen waren vooral de natuurliefhebbers, die Van der Wielen op hun wenken bediende met zijn grote tuin. Nog altijd lopen er hotelgasten met verrekijkers rond.
Dat het toerisme flink is gegroeid, is goed voor de zaken, maar het heeft ook nadelen, vindt Van der Wielen. "Ik vond vroeger wel veel gezelliger, omdat je alle gasten persoonlijk kende. Ik heb in die jaren veel mensen ontmoet en ook vriendschappen met Amerikaanse en Nederlandse gasten gesloten."
Nog niet echt met pensioen
Nog altijd vindt hij het hotelvak prachtig. "Het is nooit saai. Er gebeurt altijd wel iets." Daarom blijft hij op 87-jarige leeftijd actief bij het hotel, dat nu gerund wordt door zijn kinderen. "Ik kom elke dag een uurtje langs. Even kijken hoe het allemaal gaat."
Dat die kleine advertentie hem naar Costa Rica heeft gebracht, is het beste wat hem kon overkomen. "Ik zou mijn leven hier met niks willen ruilen."
