De Europese Commissie komt vandaag met een nieuw voorstel dat ervoor moet zorgen dat de elektriciteitsprijs in de toekomst stabiel en vooral laag blijft. Die moet dan wel ontkoppeld worden van de gasprijs, en daar is iets voor bedacht.
Dat schrijft Politico op basis van Commissiestuk waar het de hand op heeft weten te leggen. Vandaag wordt daarover vergaderd door de energieminister van de EU-landen. Dan moet blijken of zij ook brood zien in het idee uit Brussel.
Een grote frustratie van huishoudens, bedrijven en politici is dat de prijs die we betalen voor stroom, in zeer grote mate afhangt van de prijs voor gas, die torenhoog is doordat er veel minder gas uit Rusland komt.
Gasprijs bepaalt stroomprijs
Dat heeft alles te maken met hoe de Europese stroommarkt in elkaar zit. De groothandelsprijs voor stroom, dat is dus de prijs die energieleveranciers betalen om stroom in te kopen, wordt bepaald door de duurste technologie die nodig is om op dat moment aan de totale stroomvraag te voldoen.
Simpel gezegd: als op een bepaald moment windmolens genoeg stroom opwekken om aan alle vraag te voldoen, dan is stroom heel goedkoop. Het opwekken van windenergie kost namelijk heel weinig. Maar als er ook een gascentrale aan moet om het laatste beetje energie op te wekken dat nodig is om iedereen van stroom te voorzien, dan schiet de prijs omhoog. Álle stroom wordt dan verkocht voor de prijs die de gascentrale vraagt.
Dikke winst
Het gevolg is dat producenten van groene stroom (wind, zon) en kernenergie gigawinsten maken en huishoudens en bedrijven gigarekeningen krijgen voorgeschoteld.
In Brussel wordt daarom al langer gesproken over het ontkoppelen van de gas- en elektriciteitsprijs, maar dat vergt hele grote aanpassingen aan de vrije energiemarkt. "Je kunt wel een systeem bedenken waarbij er verschillende elektriciteitsprijzen zijn, maar dat wordt dan wel ingewikkeld", zei Martien Visser, lector energietransitie aan de Hanzehogeschool in Groningen, onlangs tegen RTL Z.
Daarom heeft de Commissie iets verzonnen waardoor niet het hele systeem op de schop hoeft, maar er toch een normale prijs voor groene stroom betaald gaat worden. Volgens Politico wil Brussel dat doen naar Brits model.
CFD
Dat werkt met zogenaamde 'contracts for difference' (CFD's). Producenten van duurzame energie kunnen inschrijven op zo’n CFD. Dat is een langlopend contract (vijftien jaar in het VK) waarin een vaste prijs wordt afgesproken voor groene stroom met de producent.
Die verkoopt zijn energie nog steeds gewoon op de beurs, maar als de prijs daar lager ligt dan de afgesproken prijs krijgt de producent het verschil vergoed. Daar tegenover staat dat als de prijs hóger ligt dan de afgesproken prijs, dan moet het verschil tussen de afgesproken prijs en de beursprijs door de producent van de energie worden teruggegeven.
Omweg
In het VK loopt dit via een staatsbedrijf dat de CFD's uitgeeft. Het geld dat uitgekeerd moet worden aan groene producenten als de elektriciteitsprijs laag is, wordt opgehaald via een heffing op de energieleveranciers. Als de prijs op de beurs juist hoog is (zoals nu) moeten de groene producenten dus de extra inkomsten boven de afgesproken prijs juist afdragen. Dat geld gaat dan via het staatsbedrijf naar de energieleveranciers, die dat voordeel op hun beurt weer doorgeven aan de consument.
Op deze manier hoeft de markt niet volledig op de schop, maar wordt er – via een omweg – door consumenten wel een redelijke prijs betaald voor stroom.
Investeringen interessant
Dit mechanisme bestaat in het VK al een aantal jaren. Het is ooit bedacht juist om investeringen in duurzame energie interessant te maken. Het geeft exploitanten van windmolen- en zonneparken immers de zekerheid van een goed tarief voor een periode van vijftien jaar, zelfs als de prijzen op de beurs weer flink zakken.
Het plan is nu, ook daar, om de regeling ook aan te bieden aan opwekkers van duurzame energie die al operationeel zijn, zodat zo snel mogelijk een groot deel van de duurzaam opgewekte energie goedkoper wordt.
De Europese Commissie reageerde niet op een verzoek om commentaar.
