Wordt 2023 een jaar met opnieuw extreme inflatie én fors minder economische groei voor Nederland? De laatste voorspellingen van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) beloven niet veel goeds, en zijn nog somberder dan die van het Centraal Planbureau (CPB). Al is er enige hoop. "Onze economie is verrassend goed hersteld van de coronacrisis."
De jaarlijkse vergadering van het IMF en de Wereldbank in Washington DC is deze week uitgedraaid op een aaneenschakeling van sombere prognoses.
De mondiale economie verkeert voorlopig nog in zwaar weer vanwege drie 'sterke krachten', aldus IMF-hoofdeconoom Pierre-Olivier Gourinchas. Dat zijn de Russische invasie van Oekraïne, de torenhoge kosten van levensonderhoud door inflatie, en de economische vertraging in China, de op een na grootste economie ter wereld.
Ruim een derde van de wereldeconomie zal dit of volgend jaar krimpen, terwijl het naast China ook piept en kraakt bij die andere twee economische grootmachten, de VS en de EU, voorspelt de VN-organisatie die financiële stabiliteit en meer wereldhandel nastreeft, deze week in zijn halfjaarlijkse prognose.
'Ergste komt nog'
"Kortom, het ergste moet nog komen, en voor veel mensen zal 2023 voelen als een recessie", luidde de slotsom van Gourinchas. Volgens hem hebben centrale banken over de hele wereld harde noten te kraken: hun ingrijpen (met renteverhogingen) is cruciaal om de inflatie te beteugelen en de economie af te koelen. Maar dat moet wel voorzichtig genoeg gebeuren om te voorkomen dat de wereldeconomie in een 'onnodig harde recessie' terecht komt.
Dat ingrijpen van centrale banken wordt nog eens sterk bemoeilijkt door regeringen (denk aan het VK, Duitsland en ook Nederland) die met gigantische steunpakketten strooien. Wat de economie juist weer stimuleert en tegelijk de staatsschulden sterk doet oplopen.
Somberder dan CPB
In zijn prognose bleek het IMF nog somberder over Nederland, dan het CPB een kleine maand geleden. Het IMF rekent voor 2023 op slechts 0,8 procent economische groei, tegenover de 1,5 procent van het CPB. Nog groter is het verschil in de inflatie die ons nog staat te wachten. Het IMF rekent op liefst 8 procent inflatie voor komend jaar, het CPB raamde 2,6 procent in. Wat nog wel ruim kan verdubbelen tot 5,5 procent bij een hogere gasprijs, die volgens de instantie 'uiteraard zeer onzeker blijft'.
Dat prognoses uiteenlopen is niet zo gek. Instanties gebruiken verschillende modellen voor hun berekeningen, en moeten het doen met cijfers die op dat moment beschikbaar zijn. Zo rekende het CPB in zijn raming voor Prinsjesdag met cijfers van augustus, waardoor het verlagen van de energiebelasting kon worden meegewogen.
Maar dat gold niet voor het zogenoemde energieprijsplafond, wat in feite een subsidie is op het energieverbruik van huishoudens, en die de staat vele miljarden gaat kosten. Over het energieplafond kwam het kabinet pas bij de Algemene Beschouwingen tot een akkoord, waardoor het niet in de CPB-raming zit, blijkt uit navraag bij de overheidsinstantie.
'Enorme onzekerheid'
Het IMF kijkt op zijn beurt meer van een afstand naar de Nederlandse economie, zegt hoofdeconoom Marieke Blom van ING. "Het IMF gebruikt daarbij een meer modelgebaseerde benadering en kijkt naar historische verbanden. Het is dus niet zo dat het IMF iets weet, wat wij in Nederland niet weten."
Toch zeggen de grote verschillen in de prognoses wel iets, zegt Blom. "Het geeft vooral aan hoe enorm groot de onzekerheid op dit moment is. Het kan negatiever uitpakken, als de oorlog in Oekraïne verder escaleert of we door verdergaande sancties helemaal geen gas meer importeren uit Rusland. Maar ook positiever: bij een zachte winter kunnen de gasprijzen ook sterk dalen. Het CPB en het IMF kunnen beiden gelijk krijgen, maar het kan óók 0 procent worden. De bandbreedte van onzekerheid is gewoon heel breed."
Bekijk ook: Hoofdeconoom CBS: 'Inflatie hoog, maar dit had ik ook niet verwacht'
Recessie
Los van alle voorspellingen is volgens Nederlands grootste bank één ding wel duidelijk. Blom: 'Wij denken dat Nederland inmiddels in een recessie zit. En dat betekent dat wij daar wat pessimistischer over zijn dan het CPB."
Daarbij heeft Nederland ten opzichte van andere West-Europese landen, waar de (door het IMF) verwachte inflatie voor 2023 lager is, wel een voordeel. De Nederlandse economie is 'verrassend goed' hersteld van de coronacrisis. Blom: "Dat is bij ons veel sneller gegaan dan in andere landen."
Ze noemt als voorbeelden de hoge werkgelegenheid, de bestedingen die relatief snel zijn teruggeveerd en het sterk toegenomen financiële vermogen van huishoudens. Blom: "Internationale vergelijkingen zijn lastig. Maar wat betreft die criteria staat Nederland er economisch juist relatief goed voor ten opzichte van andere landen."
