Minister Sigrid Kaag van Financiën is de fout in gegaan met nieuwe regels die bedoeld zijn om witwassen en belastingontwijking tegen te gaan. Kaag is niet geregistreerd als de uiteindelijk belanghebbende van de stichting die zij zelf heeft opgericht.
Dat blijkt uit onderzoek van RTL Z.
Voordat Kaag minister werd, heeft zij haar zakelijke en financiële belangen in een stichting ondergebracht. Dat is verplicht, zodat zij zolang ze minister is daar geen zeggenschap over heeft. Dat moet belangenconflicten tegengaan.
Verplichte registratie
Sinds dit jaar is het verplicht voor alle bedrijven en stichtingen om eerlijk op te geven wie de uiteindelijk belanghebbende is, de UBO (ultimate beneficial owner). Die wetgeving moet ervoor zorgen dat bijvoorbeeld banken en toezichthouders kunnen achterhalen wie de echte eigenaar is. Daarmee moet belastingontduiking en witwassen worden voorkomen.
Uit onderzoek van deze site blijkt dat Kaag niet is geregistreerd als de UBO van haar eigen stichting. In plaats daarvan zijn de drie onafhankelijke bestuurders aangewezen als uiteindelijk belanghebbende.
Niet volgens de regels
En dat is niet volgens de regels. Iemand die direct of indirect een eigendomsbelang heeft van meer dan 25 procent moet opgegeven worden als belanghebbende. De wet schrijft duidelijk voor dat iemand die recht heeft op het geld van een stichting na opheffing, wat gebeurt als Kaag geen minister meer is, eigenaar is.
Dat blijkt het geval te zijn. Hoewel er niet letterlijk in de statuten staat dat Kaag recht heeft op het 'overschot na vereffening', staat er wel dat de bestemming van het overschot 'wordt vastgesteld overeenkomstig het doel van de stichting'. Aangezien het doel van de stichting het behartigen van de zakelijke en/of financiële belangen van de oprichter is, is duidelijk dat het geld haar toekomt.
Voortschrijdend inzicht
In een reactie op vragen van RTL Z laat het ministerie weten dat na overleg tussen de bestuurders van de stichting en het notariaat dat de UBO-registratie heeft verzorgd, is besloten om Kaag toch als UBO aan te merken, omdat zij bij nader inzien wel degelijk indirect eigenaar is.
"Na overleg tussen bestuurders van St Jude en notariaat is overeengekomen dat vanwege de behartiging van de belangen, de oprichter verwacht mag worden indirect begunstigde te zijn, waardoor die de UBO is, in plaats van de bestuurders."
Blunder
"Het is een behoorlijke blunder dat de minister zelf hiermee de fout in is gegaan," zegt politiek verslaggever Roel Schreinemachers. "Al heeft ze deze constructie niet zelf opgetuigd maar is dit in haar naam gedaan door het notariskantoor."
"Kaag hamert er al een tijd op dat bij dit soort constructies altijd duidelijk moet zijn wie de uiteindelijk belanghebbende is. Dus het is pijnlijk dat de minister zelf dit niet goed blijkt te hebben geregeld."
Slecht voor vertrouwen
PvdA-Kamerlid Henk Nijboer is zeer kritisch over de misstap van Kaag. "Dat een minister van Financiën haar belangen niet goed opgeeft, is slecht voor het vertrouwen in het register. Terwijl het heel belangrijk is dat is na te gaan wie uiteindelijk eigenaar is en belangen heeft bij stichtingen en bedrijven. Deze faux pas moet zo snel mogelijk worden hersteld."
Kaag woedend
Op een vraag van PVV-Kamerlid Teun van Dijk over de kwestie reageerde de minister in de Tweede Kamer als door een adder gebeten. "Totale, goedkope onzin weer", brieste Kaag.
Wat haar betreft is de hele zaak afgehandeld door de notaris, de Landsadvocaat en het kabinet, en valt haar in deze niets te verwijten. De drie bestuurders 'zijn door de notaris aangemerkt als belanghebbenden'. "Kennelijk is dat in de letter van de wet - mag dat. In de geest niet. Dus het wordt nu door de drie bestuurders gerectificeerd. Maar ik heb er niets mee te maken", vervolgt Kaag.
Technisch verweer
Dat de minister in eerste instantie niet is aangemerkt als uiteindelijk belanghebbende van de stichting die zij zelf heeft opgericht om haar financiële belangen te behartigen, komt volgens het ministerie omdat het notariaat van mening is dat zij 'technisch gezien' niet automatisch recht heeft op het overschot na opheffing, maar dat daar eerst een besluit over genomen moet worden door het bestuur.
Inmiddels zijn de stichting en het notariaat dus van mening dat dit anders moet worden bezien in het geval van Kaag.
22.500 euro boete
Het ministerie van Financiën laat verder weten dat de verantwoordelijkheid van een juiste registratie ligt bij Kaags stichting, en niet bij Kaag zelf. "De stichting moet zorgen dat de UBO-gegevens te allen tijde juist en volledig zijn ingeschreven."
Op het niet correct naleven van de UBO-wetgeving staat een behoorlijke straf. Het Bureau Economische Handhaving van de Belastingdienst, dat onder het ministerie van Financiën valt, kan een boete of last onder dwangsom opleggen van 22.500 euro. Meestal krijgen overtreders eerst de gelegenheid om de opgave te corrigeren, laat het ministerie weten.
Stichting St Jude
Minister Kaag richtte eind vorig jaar de stichting St Jude op. Uit de oprichtingsakte blijkt dat de stichting is belast met het beheren van een beleggingsportefeuille van de minister en het beheer en verhuur van een tweede woning in Zwitserland.
