Er verandert vanaf vandaag een hoop in het arbeidsrecht. Dat is niet alleen van belang voor de HR-afdeling, maar ook voor jou als werknemer. RTL Z zet de vijf meest in het oog springende wijzigingen voor je op een rij.
De nieuwe wet is in feite een extra juridische bijsluiter op het arbeidscontract. Daarin staan zaken waarop jij je als werknemer altijd kan beroepen, zonder dat het je baan kost of dat je benadeeld wordt.
Het doel is om zo verrassingen te voorkomen wanneer je als werknemer ergens aan de slag gaat. Dat gebeurt door middel van een EU-richtlijn die arbeidsvoorwaarden voor beide partijen transparant op een rijtje te zet.
1. Informatieplicht uitgebreid
Ten eerste wordt de zogeheten informatieplicht die een werkgever heeft verder uitgebreid. Werkgevers zijn voortaan verplicht om jou binnen een maand na aanvang van een dienstverband duidelijkheid te geven over zaken als je loon, de manier van uitbetaling, je werkplek, het opleidingsbeleid, de pensioenregeling, verlofmogelijkheden, opzegtermijn en de gebruikelijke arbeidsduur per dag of week.
2. Gratis scholing
Volgens het nieuwe arbeidsrecht is een werkgever ook verplicht om de scholing te betalen die voor jou noodzakelijk is om je beroep uit te oefenen. Het mag dus niet zo zijn dat jij voor die kosten opdraait. Deze noodzakelijke scholing moet ook - voor zover dat redelijkerwijs mogelijk is - onder werktijd kunnen worden gevolgd, zodat het jou na werktijd geen extra tijd kost. Kortom: per 1 augustus moet scholing kosteloos en onder werktijd worden aangeboden.
3. Tweede baan of vrijwilligerswerk
Het wordt lastiger voor een werkgever om nevenactiviteiten te verbieden. Dus als jij naast je baan elders nog andere werkzaamheden hebt of vrijwilligerswerk doet in de buurt of bij je sportclub, kan een werkgever hier niet zomaar een stokje voor steken.
In veel arbeidsovereenkomsten staat nu dat werknemers hiervoor toestemming nodig hebben van hun werkgever. Dat verandert naar een situatie waarin de werkgever een objectieve reden moet aanvoeren om dat te weigeren, zoals je gezondheid of veiligheid, een mogelijk belangenconflict of uit bescherming van vertrouwelijke bedrijfsinformatie.
4. Voorspelbaar werkritme
Bij sommige banen (denk aan oproepkrachten) is sprake van een wisselend werkpatroon: je hebt bijvoorbeeld geen vaste werktijden of werkdagen. Een werkgever is nu verplicht om in dat geval aan jou duidelijk te maken op welke momenten je verplicht bent om te komen werken, en in welke gevallen je zo'n oproep mag weigeren. Die oproep moet minimaal vier dagen van tevoren worden gedaan. Wordt je als werknemers binnen die vier dagen alsnog afgezegd, heb je toch recht op loon.
5. Ouderschapsverlof
Vanaf 2 augustus verandert er ook iets bij het aanvragen van het ouderschapsverlof. Die moet je voortaan minimaal twee maanden van tevoren schriftelijk aanvragen. Daarbij moet je aangeven hoe je de verlofuren waarop je recht hebt wilt opnemen. Dat verzoek mag alleen worden geweigerd wanneer de kritieke werkzaamheden binnen een bedrijf in gevaar komen, wat in dat geval uiterlijk vier weken voordat je met verlof gaat moet worden afgetimmerd.
'Lastig voor mkb-bedrijven'
Het nieuwe arbeidsrecht dat vanaf vandaag geldt, heeft in de praktijk zowel voordelen als nadelen, zegt arbeidsrechtjurist Sascha Janssen van Jens Advocaten. Met name het onderdeel waarin de nieuwe regels voor oproepkrachten staan, ziet zij als positief. "Ik begrijp goed dat ze kwetsbare kant van de arbeidsmarkt willen beschermen. Daarnaast is ook de heldere zorg- en werkverdeling bij ouderschapsverlof heel logisch."
Minder enthousiast is de juriste over de uitbreiding van de informatieplicht, en dan met name voor kleinere bedrijven. "Ik mis de aansluiting naar de praktijk. Het is allemaal nóg juridischer, je moet als werkgever alles vastleggen. Maar het gros van de bedrijven in Nederland is mkb'er en ondernemer en heeft geen HR-afdeling of jurist in huis. De nieuwe schriftelijke verplichtingen om de wet uit te leggen is in mijn ogen doorgeslagen."
