Het optimisme over de economie van nog maar een paar maanden geleden smelt in een noodvaart weg. Het consumentenvertrouwen is op een dieptepunt beland en de eerste signalen doemen op dat consumenten minder uit gaan geven. Steeds meer economen vrezen inmiddels economische neergang: een recessie dus.
Het contrast met het einde van 2021 kan haast niet groter zijn. Vorig jaar groeide de Nederlandse economie nog met bijna 5 procent, in een jaar waarin zelfs nog lange tijd allerlei coronabeperkingen golden. Ook voor dit jaar stonden alle seinen op groen.
Tij gekeerd
Maar inmiddels is het economisch tij flink gekeerd. De torenhoge inflatie heeft het consumentenvertrouwen naar een historisch dieptepunt gedrukt, melde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) eerder deze week. En in het bedrijfsleven heerst veel onzekerheid, zowel door de sterk stijgende prijzen als door de oorlog in Oekraïne en de gevolgen daarvan voor de internationale handel.
"Financiële markten, centrale banken en analisten maken zich zorgen: gaan we een recessie in?", zegt Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom van het CBS. "Er heerst angst in de markt dat 2022 een lelijke economische verrassing in petto kan hebben."
Recessie in vierde kwartaal
Van de grote Nederlandse banken is Rabobank tot nu toe het stelligst. Economen van Rabo verwachten een recessie in het vierde kwartaal van dit jaar en het eerste kwartaal van volgend jaar.
Een belangrijke reden daarvan is de aanhoudende inflatie. Doordat (bijna) alles veel duurder wordt, kunnen mensen simpelweg minder kopen. "Hoge inflatie over een langere periode holt de koopkracht van huishoudens uit en kan ten koste gaan van de winst van bedrijven", schrijft de bank.
In onderstaande video leggen we uit waarom alles maar duurder wordt: (tekst gaat verder na de video)
Alles wordt telkens maar duurder, dit is waarom
De bank schat in dat de consumptie in de tweede helft van dit jaar 'onder druk komt te staan'. En de eerste signalen dat dat inderdaad het geval is, druppelen binnen.
Hand op de knip
Economen van ING zien vandaag dat de uitgaven van consumenten inderdaad wat terug zijn gelopen. De totale waarde van pinbetalingen, geldopnames en IDEAL-transacties is deze maand lager dan de afgelopen maanden. Daarmee lijken huishoudens de hand wat op de knip te houden.
Dat wordt als een slecht teken gezien voor de economie. Logisch, want als jij geen geld uitgeeft, dan verdienen bedrijven ook geen geld. En als er geen geld wordt verdiend, dan krimpt de economie.
En voor de zwartkijker zit er nog meer onheil in het vat, merkt ING op. Want we zien niet alleen het uitgegeven bedrag dalen, maar als je daarbij bedenkt dat de prijzen ook nog eens veel hoger zijn geworden, dan betekent dat waarschijnlijk dat de hoeveelheid van gekochte spullen en diensten nog wat verder is gedaald.
Zie het zo: als je minder te besteden hebt, kun je minder kopen. En als de spullen die je koopt ook nog eens duurder zijn, kun je nóg minder kopen.
Stijgende rente
Ook over de landsgrenzen begint het pessimisme te overheersen. Zowel in de VS als in Europa neemt de kans op een recessie toe, vertellen vooraanstaande economen aan zakenkrant Financial Times.
De hoge inflatie heeft namelijk nog een extra negatief effect voor de economische groei: het verplicht centrale banken haast om de rente flink te laten stijgen. Zowel de Amerikaanse centrale bank als de Europese Centrale Bank zijn daar inmiddels mee begonnen.
Maar dat betekent ook dat geld lenen duurder wordt, en daardoor wordt het lastiger voor bedrijven om te investeren. En dat heeft weer een negatieve invloed op de economische groei.
Als daar bovenop ook nog een echte gascrisis ontstaat doordat Rusland de kraan dichtdraait, is een recessie in Europa het basisscenario. Mocht het zover komen, dan moet de toch al niet zo positieve raming nog extra naar beneden worden bijgesteld, schrijft Rabo.
Afwachten
Veel seinen staan dus op rood, is een recessie in de nabije toekomst dan onvermijdelijk? Nou, dat ook weer niet. Zo wijst van Mulligen erop dat de werkloosheid nog steeds bijzonder laag is. Dat betekent natuurlijk ook gewoon dat er veel werk is: goed nieuws dus. En ook de industrie draait nog prima. In het eerste kwartaal stegen de bedrijfswinsten ook nog eens enorm.
Maar die indicatoren lopen wel wat achter, voegt Van Mulligen daaraan toe. Of de angst voor een recessie bewaarheid wordt, 'is op dit moment nog afwachten'.
