De uitstoot van broeikasgassen was nog nooit zo hoog als nu en alleen als we per direct anders gaan leven en de industrie en landbouw in snel tempo minder vervuilend maken, kunnen we de stijging van de temperatuur tot 1,5 graden beperken. Dat zeggen klimaatwetenschappers in een nieuw IPCC-rapport.
De wetenschappers kwamen al eerder met alarmerende rapporten over het milieu en ook deze keer maken ze zich grote zorgen. Er is een versnelling nodig van veel van de ambities die de afgelopen jaren zijn neergelegd door de politiek. En daar is onmiddellijke actie voor nodig.
"We zitten op de snelle route van de totale vernietiging van het klimaat", zei secretaris generaal Antonio Gutteres van de VN bij de presentatie van het rapport. "Waar een reductie van de uitstoot met 45 procent nodig is, zitten we nu op een koers van 40 procent groei."
Geen 1,5 maar 3 graden
Er is volgens het nieuwe rapport een ander economisch systeem nodig. Dan gaat het om de manier waarop we energie produceren, hoe fabrieken werken, ons transport is geregeld en de manier van werken in de landbouw. De komende jaren zijn daarbij doorslaggevend.
Als we nu niets doen, zo is de boodschap, dan is het klimaat niet meer te redden. "De temperatuur stijgt dan niet met 1,5 graden maar twee keer zoveel", zei Gutteres. Bij het klimaatakkoord van Parijs in 2015 is afgesproken dat er gewerkt moet worden die temperatuurstijging tot 1,5 graden te beperken.
Onderzoekers zeggen dat de uitstoot de komende jaren sowieso verder stijgt, maar moet dalen vanaf 2025 om die vastgelegde ambities te halen. Maar daar ziet het niet naar uit.
Groei economie frustreert
IPCC zegt dat vergeleken met eerdere decennia er in het afgelopen decennium (2010-2019) sprake is van de grootste absolute toename van de mondiale uitstoot van broeikasgassen.
Dat komt doordat de economie maar blijft groeien. Steeds meer fabrieken, transport, energieproductie, landbouw en huizen en kantoren zorgen ervoor dat het steeds zuiniger aan doen volledig teniet wordt gedaan.
Gevaren
Kortom: het gaat allemaal niet hard genoeg met het nemen van maatregelen om de temperatuurstijging te beperken tot 1,5 graad. Dat is zo belangrijk omdat anders de zeespiegel stijgt, er langere periodes van hitte en droogte gaan voorkomen en andere periodes met extreem veel neerslag. Met alle gevolgen van dien.
Het leven zou dan op een groeiend aantal plekken op de wereld onmogelijk of heel zwaar worden. Er komen dan meer overstromingen, mislukte oogsten en hongersnood. En dat kan weer leiden tot meer vluchtelingen en meer ziekten en plagen.
Smal paadje
Het huidige klimaatbeleid is volgens de wetenschappers nog volstrekt onvoldoende en zorgt er hoogstens voor dat in 2030 de uitstoot stabiliseert.
Volgens medeauteur van het IPCC rapport Detlef van Vuuren, klimaatonderzoeker van het Planbureau voor de Leefomgeving, maken we het onszelf extra moeilijk als er niet snel meer actie komt.
"De weg naar het doel is een smal paadje geworden. Alleen als we de mondiale uitstoot vóór 2030 fors kunnen reduceren, liggen de Parijsdoelen nog binnen bereik. "
Volgens het rapport is daar onder meer een andere manier van leven voor nodig. Gedragsverandering, zoals energiebesparing, duurzame energie en vervoer, en vermindering van vlees- en zuivelconsumptie in rijke landen kunnen volgens de onderzoekers op korte en langere termijn ervoor zorgen dat de uitstoot 40 tot 70 procent lager is in 2050. Ook moeten huizen beteren worden geïsoleerd en steden anders worden ingericht. Zoals meer ruimte voor fietsen en openbaar vervoer.
Fossiel is immoreel
Gutteres zei dat energiebedrijven harder moeten werken aan het stoppen met olie, kolen en gas. "Investeren in nieuwe fossiele energie is moreel en economisch heel dom."
Onderzoekers zeggen te hopen dat op de volgende klimaattop de plannen veel ambitieuzer worden. En dat er niet morgen maar vandaag mee begonnen moet worden. Die top is gepland in november dit jaar in Sharm el Sheikh in Egypte.
