Maak vlees jaarlijks 1 tot 3 procent duurder, dan gaan mensen vanzelf minder vlees eten. Die oproep doen 50 wetenschappers en D66-coryfee Jan Terlouw in een brief die aan informateur Mariëtte Hamer is gestuurd. De brief komt op dezelfde dag waarop uit CBS-cijfers blijkt dat veel Nederlanders het vlees al laten staan.
In het klimaatakkoord is afgesproken dat Nederlanders 40 procent minder vlees moeten gaan consumeren. Om dit te bereiken moet de prijs omhoog, zeggen wetenschappers van onder meer de Universiteit Wageningen, de Rijksuniversiteit Groningen, de Erasmusuniversiteit Rotterdam en de VU in Amsterdam.
Positief beïnvloeden
"Minder vlees eten heeft een groot effect op het milieu en de volksgezondheid. De politiek kan dat positief beïnvloeden. Een verhoging komt neer op een prijsstijging van uiteindelijk ongeveer 20 eurocent per ons voor kip en wat meer voor rood vlees. Dat is toch te doen?", stellen ze.
Door het verhogen van de vleesprijs zal de consumptie van vlees in 2030 met circa 50 procent dalen, verwachten ze: van 45,3 kg per persoon (2019) naar 23,1 kg. Een deel van de opbrengst van een hogere vleesprijs (450 tot 600 miljoen euro per jaar) kan besteed worden aan subsidies voor boeren om milieu-, natuur-, klimaat- en diervriendelijke maatregelen te nemen.
Btw groenten verlagen
Een ander deel van de opbrengsten kan gebruikt worden om huishoudens te compenseren. Het btw-tarief voor groente en fruit kan verlaagd worden van 9 naar 5 procent. En er zou een compensatie moeten komen voor 40 procent van de laagste inkomens, zodat vlees eten niet alleen iets wordt voor de rijken.
"Hiermee wordt niet alleen de koopkracht gecompenseerd, maar wordt ook duurzaam en gezond gedrag gestimuleerd", legt Jan Terlouw uit.
Nederlanders eten al minder vlees dan voorheen. Vlees is geen dagelijkse kost meer voor 8 op de 10 Nederlanders, blijkt uit onderzoek van het CBS dat vandaag is gepubliceerd.
In 2020 zei 35 procent van de 18-plussers dat ze in de voorafgaande 12 maanden minder vlees zijn gaan eten dan daarvoor. De meerderheid, 58 procent, geeft aan dat hun vleesconsumptie het afgelopen jaar niet is veranderd.
5 procent eet geen vlees
Hoe vaak komt er dan een lapje vlees of een kippenpootje op tafel? Zo'n 45 procent van de 18-plussers zegt volgens het CBS maximaal vier dagen in de week vlees te eten (ook wel flexitariërs genoemd). Ruim de helft van de Nederlanders zet 5 dagen in de week of vaker vlees op tafel. 5 procent zegt nooit vlees te eten.
Ongeveer twee derde van de mensen die geen vlees eten, eten nog wel vis (pescotariërs).
Opleiding
Hoogopgeleiden geven vaker dan laagopgeleiden aan geen vlees te eten. Van de volwassenen met een universitaire opleiding eet 10 procent pesco- of vegetarisch, van de hbo'ers 6 procent, tegen 1 procent van degenen met alleen basisonderwijs. Volledig plantaardig eten komt het vaakst voor bij universitair geschoolden: van hen geeft 2 procent dit aan.
Vrouwen geven vaker dan mannen aan dat ze geen vlees eten. Mensen jonger dan 35 jaar eten naar verhouding iets vaker pescotarisch of vegetarisch, terwijl ouderen vanaf ongeveer 55 jaar juist vaker flexitarisch eten. Stedelingen eten vaker pesco- of vegetarisch en flexitarisch dan plattelandsbewoners.
De CBS-cijfers botsen met die van Wageningen Universiteit die vorig jaar werden gepresenteerd. Daaruit bleek dat we juist meer vlees zijn gaan eten. Het totale verbruik van vlees en vleeswaren per hoofd van de bevolking in Nederland lag in 2019 op 77,8 kg. We zitten daarmee ruim een halve kilo boven het verbruik in 2018, aldus de Wageningse onderzoekers.
Volgens een woordvoerder van de universiteit gebruikt het CBS een andere onderzoeksgroep. Ook kijkt de universiteit naar de hoeveelheid geslacht vlees en is de consumptie van toeristen die in Nederlandse horeca eten, meegenomen in de cijfers.
Toeristen
"Stel dat deze toeristen per dag zo'n 150 gram vlees en vleeswaren eten, dan dragen ze samen met zo'n 15,5 miljoen kilo bij aan de totale vleesconsumptie." Ook werd het Wageningse onderzoek verricht toen de restaurants open waren. Het CBS-onderzoek werd kort na de eerste lockdown uitgevoerd. "Mogelijk hebben de coronacrisis en daaropvolgende maatregelen invloed gehad op de antwoorden van de deelnemers", stelt het CBS.
En in de horeca eten we het meeste vlees, volgens Wageningen Universiteit. "Flexitariërs bijvoorbeeld, die thuis regelmatig kiezen voor een groenteburger, kiezen wél vaak voor vlees wanneer ze uit eten gaan. Dit blijkt uit onderzoek onder 420 Duitse respondenten."
