Als het aan het Openbaar Ministerie ligt, wordt de NAM niet verder vervolgd voor het opzettelijk beschadigen van woningen waardoor bewoners in gevaar komen. Er is volgens het OM niet genoeg bewijs.
De zaak loopt al jaren. In 2017 hadden de Groninger Bodem Beweging en enkele individuele klagers het gerechtshof in Arnhem gevraagd het OM op te dragen de NAM te vervolgen.
Het hof stelde dat er aanwijzingen waren dat de NAM zich mogelijk schuldig maakte aan overtreding van de wet, door met het winnen van gas opzettelijk woningen te beschadigen, waardoor er levensgevaar is voor bewoners. Er was echter niet voldoende onderzoek gedaan naar het bewijs hiervan, volgens de hoogste rechter die het OM opdroeg dit onderzoek uit te voeren.
11.000 pagina's
Het rapport, waarbij iedere klager werd gehoord en waarbij verschillende locaties werden bezocht, is nu klaar. Het omvangrijke onderzoek, uitgevoerd door de FIOD gaat over 1993 tot 2018 en het rapport is maar liefst 11.000 pagina's dik. Volgens het OM is er geen bewijs te vinden voor opzettelijk strafrechtelijk verwijtbaar handelen door de NAM.
De woningen zijn wel beschadigd door de aardbevingen. Dat leverde echter geen concreet gevaar voor de levens van de bewoners op, denkt het OM. In de tussentijd zijn in een aantal gevallen woningen versterkt, of de bewoners zijn uit eigen beweging of op last van de gemeente verhuisd.
Leed
"We willen benadrukken dat met deze beoordeling niets wordt afgedaan aan het concrete leed dat klagers en andere gedupeerden tot op de dag van vandaag ondervinden van de aardbevingen als gevolg van de gaswinning. En de daarmee gepaard gaande gevoelens van onveiligheid", stelt het OM.
"Het strafrecht biedt in deze zaak geen reële oplossing voor de problemen van de klagers. Langs andere wegen zal het leed moeten worden gecompenseerd”, aldus Diederik Greive, hoofdofficier van het Openbaar Ministerie Noord-Nederland.
De zaak is nu, zoals dat heet, 'onder de rechter'. Het is nu aan het hof om te beslissen of het OM de vervolging kan staken of niet.
'Onbegrijpelijk'
Het OM zegt zich te realiseren 'dat het geduld van de gedupeerden op de proef is gesteld en dat zij teleurgesteld zullen zijn over de uitkomst van het onderzoek en de conclusie'. Dat is in ieder geval zo bij de Groninger Bodem Beweging, die het oordeel 'onbegrijpelijk' noemt.
"Ik begrijp er helemaal niets van", zegt voorzitter van de beweging Jelle van der Knoop. "Ongeveer 15.000 huizen worden versterkt, omdat de kans te groot is dat bij een zware aardbeving huizen instorten. Als dat geen levensgevaar is, begrijp ik het niet meer."
Toen de gaskraan nog helemaal open stond, waren er voorspellingen voor een beving met een kracht van 5, aldus de voorzitter. "Dan was een groot deel van de huizen ingestort."
Volgens Gerard Spong, advocaat van de burgers, miskent het OM dat in beginsel iedere aardbeving een substantieel levensgevaar meebrengt. "Daarbij is niet slechts instortingsgevaar relevant, maar ook gevaar voor neervallende balken, planken, et cetera. Kortom, een (Groningse) aardbeving wordt hier ten onrechte door het OM tot een peulenschil gedegradeerd. Daar verzetten wij ons tegen."
Reactie NAM
De NAM noemt de beslissing van het Openbaar Ministerie om de NAM niet strafrechtelijk te vervolgen 'goed nieuws'. Directeur Johan Atema zegt dat de NAM nog wel wacht tot het hof beslist of het OM de vervolging kan staken, maar dat het afzien van vervolging een belangrijke stap is.
