Er komen voorlopig nog geen hulpmiljarden voor de Nederlandse economie uit Europa. Om aanspraak te maken op 'ons' deel uit het coronafonds, moet er een plan van aanpak worden ingediend. Dat laat het kabinet over aan zijn opvolgers.
Op die manier heeft het nieuwe kabinet 'de ruimte om te kiezen' welke extra hervormingen en investeringen het gaat doen, schrijven ministers Wopke Hoekstra (Financiën, CDA) en Eric Wiebes (Economische Zaken & Klimaat, VVD) aan de Tweede Kamer.
Het kabinet wil namelijk een 'stevig en ambitieus' plan indienen, schrijven de ministers. Met de verkiezingen in maart in aantocht geeft het kabinet zijn opvolgers de kans over dit plan mee te beslissen.
Herstel en Veerkrachtfonds
Niet zo gek, want er moeten stevige politieke keuzes gemaakt worden. Om aanspraak te kunnen maken op de miljarden euro's uit de zogeheten Recovery en Resilience Facility moeten landen een pakket aan hervormingsmaatregelen en investeringsplannen indienen.
Het doorvoeren van hervormingen was een van de voorwaarden die premier Rutte en minister Hoekstra stelden aan het instellen van het fonds bij de keiharde onderhandelingen in de zomer van dit jaar.
Huiswerk Europese Commissie
Nederland moet daar dus zelf ook aan voldoen en dat betekent morrelen aan een explosief dossier in aanloop naar verkiezingen. Aangezien de Europese Commissie de plannen keurt, is het verstandig om goed te kijken naar de dwingende aanbevelingen die de Commissie ieder voorjaar aan de lidstaten doet.
En een van de zaken waar de Commissie bij Nederland op aandringt is het aanpakken van de hoge schuldenlast van Nederlandse huishoudens. Die wordt vooral veroorzaakt door de hoge hypotheekschuld. Een oplossing hiervoor zou het verder beperken van de hypotheekrenteaftrek zijn. Dat is nadelig voor huizenbezitters en dus een impopulaire maatregel.
Meer zorgpersoneel, bescherming zzp'ers
De Commissie wil verder dat Nederland zelfstandigen op de arbeidsmarkt beter beschermt en de zorg robuuster maakt, door onder meer het tekort aan zorgpersoneel terug te dringen. En als laatste wil de Commissie dat er meer werk wordt gemaakt van het aanpakken van grote bedrijven die het Nederlandse belastingstelsel gebruiken om zo min mogelijk belasting te betalen.
De onderhandelaars in de formatie en het uiteindelijke nieuwe kabinet hoeven niet helemaal op nul te beginnen. Hoekstra en Wiebes laten de komende maanden wel onderzoeken wat voor soort maatregelen er eventueel in aanmerking zouden komen. Hoekstra zou bijvoorbeeld best bereid zijn de hypotheekrenteaftrek in te perken, meldde Het Financieele Dagblad eerder dit jaar.
Deadlines
Het uitstel heeft geen gevolgen voor het bedrag dat Nederland kan krijgen, bezweren de twee bewindspersonen. Er zijn meerdere deadlines voor het indienen van de plannen en die liggen officieel nog niet eens vast. Voorlopig geldt 30 april volgend jaar als eerste deadline, en als dat niet lukt mag het ook nog tussen 15 oktober volgend jaar tot en met 30 april 2022.
Dat hier nog enige onduidelijkheid over is, komt door de ruzie tussen Polen en Hongarije aan de ene kant en de overige 25 EU-lidstaten aan de andere kant. De twee Oost-Europese landen hebben hun veto uitgesproken over de EU-begroting en het Europese steunfonds, met een impasse tot gevolg.
De kwestie, die draait om het uithollen van de rechtstaat in de twee landen en de pogingen van de Europese Commissie om dit aan te pakken, staat op 10 december met stip bovenaan de agenda van de top van Europese regeringsleiders. Totdat de blokkade van Hongarije en Polen wordt opgeheven, valt er überhaupt geen extra geld te verdelen.
