Innovatie in coronatijd

Coronacrisis jaagt ook innovatie aan: 'Ze zijn ertoe gedwongen'

17 juli 2020 00:05 Aangepast: 17 juli 2020 06:09

Een directeur vergadert vanaf kantoor met zijn werknemers die thuiswerken. Beeld © ANP

Ondanks alle ellende zetten veel bedrijven in de coronacrisis ook stappen vooruit. Zij innoveren in rap tempo met thuiswerken, het versneld digitaliseren van bedrijfsprocessen en bedenken nieuwe verdienmodellen. Tegelijk is er een opvallend optimisme over omzetherstel.

Dat is de conclusie van de Nederlandse Innovatiemonitor van de Universiteit van Amsterdam die vrijdag is verschenen.

Bij bijna 70 procent van de bedrijven wordt ook na de crisis meer thuisgewerkt, blijkt uit het onderzoek onder 800 Nederlandse bedrijven. Daarbij is er nauwelijks nog weerstand tegen het gebruik van digitale technologieën.

Vertrouwen in thuiswerker

"Een ontzettende versnelling", zegt hoofdonderzoeker Henk Volberda tegen RTL Z. "Waar veel werkgevers voorheen toch niet zo'n vertrouwen hadden in thuiswerken, zien zij nu de praktijk eigenlijk helemaal geen productiviteitsdip."

Thuiswerken: tussendoor de hond uitlaten maakt ons creatiever en productiever

Zes op de tien senior managers geven in het onderzoek aan dat processen binnen hun bedrijf versneld zijn gedigitaliseerd. Ook wordt er volop geïnvesteerd in nieuwe businessmodellen, wat weer leidt tot meer innovatie.

Noodgedwongen

Dat is in veel gevallen noodgedwongen. Volberda: "Voor de crisis werd met traditionele businessmodellen het meest verdiend en dus bleven die gebruikt worden. Nu willen bedrijven klanten toch bereiken en rollen ze hun online distributiekanalen en e-commerce modellen verder uit. Ze zijn ertoe gedwongen", aldus de hoogleraar Strategisch Management en Innovatie.

Naast retailers gaat het onder meer ook om zakelijk dienstverleners. Denk aan advocatenkantoren of hypotheekverstrekkers die juridische documenten nu online laten scannen. Of aan de banken die hun kantoren versneld sluiten omdat het ook digitaal kan.

Ook Rabobank sluit kantoren permanent na coronacrisis

Duurzaamheid geen prioriteit

Tegenover de toename aan innovatie staat de verminderde aandacht voor duurzaamheid. Er wordt momenteel weinig prioriteit gegeven aan duurzaamheid en verkorting van toeleveringsketens, door bijvoorbeeld materialen niet uit verre landen te halen maar dichterbij huis.

Volberda: "Iedereen roept wel dat de coronacrisis voor een omslag zorgt. Maar in de praktijk denken bedrijven in deze onzekere tijden nog steeds: dit onderdeel is in China het goedkoopst en dan ga ik het niet lokaal inkopen."

"Grote bedrijven moeten in het geval van een tweede golf van besmettingen massaal reorganiseren."

Optimisme

Wat verder opvalt in het onderzoek is dat het gros van de ondernemers optimistisch is over hun financieel herstel van de coronacrisis. 80 procent van de ondervraagde bedrijven verwacht dat hun omzet binnen een jaar weer terug op niveau is. De helft verwacht zelfs binnen een half jaar.

Maar is dat rooskleurige beeld terecht? Volberda: "Als je dieper in sectoren duikt - zoals de horeca, bouw, logistiek en vervoer - zie je dat bedrijven veel pessimistischer zijn. En overall gaat bijna 20 procent nog altijd uit van een langdurige crisis. Ook kan het niet anders zijn dat ook grote bedrijven in het geval van een tweede golf van besmettingen massaal moeten reorganiseren."

Volgens Volberda zorgt de coronacrisis er hoe dan ook voor dan bedrijven creatief moeten blijven met bijvoorbeeld online verdienmodellen. "Maar bedrijven zijn zich dat nu echt bewust geworden en zijn de plannen die er vaak al waren nu echt aan het uitrollen. De coronacrisis heeft dat een ontzettende boost gegeven."