De Europese Ombudsman, Emily O'Reilly, vindt dat er regels moeten komen over de sponsoring van het EU-voorzitterschap. Nu worden landen die tijdelijk voorzitter zijn van de Raad van de Europese Unie vaak gesponsord door grote multinationals.
Over dat soort sponsoring wordt al tijden geklaagd. Coca-Cola sponsorde het Roemeense voorzitterschap, BMW doneerde 100 splinternieuwe auto's aan Finland. Ook Kroatie, de huidige voorzitter van de Raad van de Europese Unie, laat zich sponsoren door bedrijven.
Auto's, drankjes, bier
Ieder half jaar wordt een nieuwe EU-lidstaat tijdelijk voorzitter van de Raad van de Europese Unie. Dat is het orgaan waarin de vakministers van de lidstaten overleggen en besluiten nemen. Tijdens zo'n voorzitterschap organiseert het land dat voorzitter is honderden vergaderingen, bijeenkomsten en events.
In dat half jaar zijn er vaak grote bedrijven die de voorzittende landen sponsoren. Met auto's, drankjes, bier, internetverbindingen. Het is aan de landen zelf of ze zich wel of niet laten sponsoren, maar in de praktijk gebeurt dit de afgelopen jaren altijd.
Er is al net zolang kritiek op die sponsoring. Verschillende NGO's wijzen erop dat de sponsoring riekt naar mogelijke belangenverstrengeling, en het kopen van invloed. BMW sponsorde de auto's bijvoorbeeld op een moment dat de Europese Commissie onderzoek deed naar een illegaal autobouwerskartel.
'Te absurd voor woorden'
Coca-Cola sponsorde de eerste helft van 2019 voor tienduizenden euro's de Roemeense voorzitter. Voedselwaakhond Foodwatch vond het 'te absurd voor woorden' dat de politiek 'rechtstreeks en ongegeneerd werd gesponsord door dergelijke foodreuzen'.
De Europese Ombudsman doet nu een uitspraak na een klacht van Foodwatch daarover. Volgens de Ombudsman is er een serieus risico op reputatieschade voor de Raad van de Europese Unie bij commerciële sponsoring.
De Raad van de EU stelde eerder nog dat ieder land zelf keuzes moest maken rondom commerciële sponsoring van het voorzitterschap. De Ombudsman doet dit echter af als 'wanbeheer'.
De Ombudsman vindt dat het voorzitterschap 'neutraal en onpartijdig' moet zijn. De aanbeveling is om richtlijnen op te stellen voor de sponsoring van voorzittende landen.
'Sponsoring iets om je voor te schamen'
"Het is een ondubbelzinnige verklaring", zegt Foodwatch. "Overduidelijke bedrijfssponsoring is onaanvaardbaar. Als je de EU-vlag ziet naast het logo van Coca-Cola, BMW of Google, is er maar een boodschap die naar buiten komt: belangenverstrengeling en commerciële lobby hebben invloed op het Europees beleid", stelt de directeur van Foodwacht, Thilo Bode.
Ook Vicky Cann, die voor de NGO Corporate Europe onderzoek doet naar de relatie tussen het bedrijfsleven en de EU, is tevreden met de uitspraak. "De commerciële sponsoring is al jaren iets om je voor te schamen. Het is opmerkelijk dat lidstaten zich hebben laten sponsoren door technologiebedrijven, automakers en frisdrankbedrijven. Alle besluitvorming moet vrij zijn van zelf maar een vleugje belangenverstrengeling", zegt Cann.
Kroaten aan zet
Het is nu aan Kroatië, de huidige EU-voorzitter, om te reageren op de uitspraak van de Europese Ombudsman. Een grote meerderheid van de Europese Parlementsleden sprak zich al uit voor regelgeving rondom de sponsoring.
