Het Europees Parlement wil dat er strenge regels komen voor sponsoring van het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie door bedrijven. Gisteren stemden de parlementariërs met enorme meerderheid voor een voorstel waarin ze hun zorgen uiten en pleiten voor regelgeving.
Nu zijn er geen regels over sponsoring door bedrijven van het voorzitterschap van de EU. Ieder half jaar wordt een nieuwe EU-lidstaat tijdelijk voorzitter van de Raad, waarin vakministers van de lidstaten overleggen en besluiten nemen.
Sinds jaar en dag laten die voorzitters, die in die zes maanden een complete organisatie met ambtenaren, events en vergaderzalen optuigen, zichzelf sponsoren door het bedrijfsleven. Landen mogen zelf bepalen of ze zich wel of niet laten sponsoren, aldus het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Van gratis BMW's tot een lik verf
Nederland liet zich in 2016 sponsoren door Heineken, Neptunus, verffabrikant Sikkens (onderdeel van AkzoNobel) en Ziggo, bleek na vragen van RTL Z. Malta sloot contracten met BMW, AirMalta en Microsoft, Bulgarije had in 2018 meer dan 50 partners. Roemenië ontving drankjes en producten ter waarde van tienduizenden euro's van Coca Cola en de huidige voorzitter Finland kreeg gratis de beschikking over 100 BMW's.
De sponsoring is bij critici al tijden een doorn in het oog. Finland wilde de auto's maar al te graag hebben, ondanks een oproep van bijna honderd Europarlementariërs om alle schijn van belangenverstrengeling te voorkomen en ongesponsord voorzitter te zijn.
Het land wilde echter geen discussie over het onderwerp, en de premier liet weten dat hij ook niet verwachtte dat andere landen zouden protesteren tegen de sponsoring. Volgens de Finnen zijn ze ook goed bezig, aangezien ze 'slechts' één sponsor hebben.
Zuinigheid of weinig centen?
Landen zeggen zelf dat ze sponsoring accepteren uit zuinigheid, om minder belastinggeld uit te geven aan de prijzige voorzitterschappen. Aan de andere kant wordt ook gezegd dat het meestal niet om heel erg veel geld gaat, wat het zuinigheidsargument deel ondergraaft. Ter indicatie: Heineken sponsorde in 2016 voor 10.000 euro aan bier en water, Ziggo gaf 2000 tot 5000 euro uit aan een internetverbinding.
"Politiek moet je vrijwaren van belangenverstrengeling", zegt PvdA-Europarlementariër Lara Wolters. "En belangenverstrengeling kan optreden bij 50.000 euro, maar net zo goed bij 5000 euro. Het gaat om het principe dat we dit niet moeten willen."
Frustratie bij Europees Parlement
Wolters diende de resolutie in waarmee het Europees Parlement haar zorg uitsprak. 662 leden stemden voor, 24 tegen en 9 onthielden zich van stemming. Een overweldigende meerderheid is dus voor meer transparantie en betere regels, al weet Wolters ook dat ze er daarmee niet zijn.
"Het is helaas niet zo dat wij hier een streep door kunnen zetten", zegt Wolters. "En dat is frustrerend, maar dat is ook hoe het werkt in de politiek. De macht die we als parlement hebben, is de macht om druk te blijven zetten. Er komt een moment dat het te gênant wordt om dit soort sponsoring vol te houden.
En nu?
Aankomend voorzitter Kroatië is ondertussen al enthousiast bezig met het zoeken naar bedrijven die willen sponsoren. Wolters richt zich al op Duitsland, dat de tweede helft van 2020 voorzitter is.
Morgen verstrijkt de deadline die de EU-ombudsman heeft gesteld voor de Raad, om antwoord te geven op vragen. De Ombudsman is een onderzoek gestart naar de gang van zaken omtrent sponsoring.
