Nu ook de PvdA zich tegen vrijhandelsakkoord CETA heeft gekeerd, is er geen meerderheid meer in de Eerste Kamer voor de deal tussen de EU en Canada. Maar dat wil niet zeggen dat de onderhandelingen weer worden opengegooid, zegt Eurocommissaris voor Handel Cecilia Malmström tegen RTL Z.
Vrijhandelsverdrag CETA is nog niet goedgekeurd door alle lidstaten van de Europese Unie, maar werd in 2017 wel alvast ingevoerd. De officiële goedkeuring, of 'ratificatie', van Nederland staat sinds gisteren op losse schroeven nu de Partij van de Arbeid heeft laten weten dat het handelsakkoord niet aan de eisen van de partij voldoet.
Als Nederland tegenstemt heeft de EU een probleem: er moet unanimiteit zijn om het verdrag officieel in te voeren. In de tussentijd handelt Nederland - en de EU - al onder de verdragsvoorwaarden met Canada.
Als Nederland inderdaad de kont tegen de krib gooit, gaat de EU niet terug naar de tekentafel, zegt Malmström. Wel moeten de Europese ministers met elkaar om tafel om tot een oplossing te komen. En dan? "Dat is voor de ministers om te bespreken", aldus de eurocommissaris.
Malmström geeft aan dat er mogelijk wel naar Nederlandse zorgen geluisterd kan worden, maar dat grote wijzigingen geen optie meer zijn.
'CETA juist goed voor Nederland'
Volgens Malmström heeft CETA tot nu toe erg goed uitgepakt, juist voor Nederland: "De export van de EU naar Canada is toegenomen met 15 procent. De export van Nederland (naar Canada, red) is met 29 procent toegenomen. Dus het is erg goed geweest voor Nederland."
De positie van de PvdA is opvallend, want voormalig minister voor Buitenlandse Handel Ploumen (van de PvdA) was destijds behoorlijk enthousiast over het akkoord. Maar volgens de PvdA zijn de bezwaren die deze week geuit worden door de partij toen ook al ter tafel gekomen.
Zorgen over investeringsonderdeel
De PvdA en andere partijen zoals GroenLinks zitten vooral in hun maag met het investeringsonderdeel van het verdrag. Wanneer grote bedrijven in het buitenland – bijvoorbeeld – een fabriek willen bouwen, kunnen ze een schadeclaim indienen als een lokale overheid ineens besluit dat die fabriek er toch niet mag komen, ook al zijn er al grote investeringen gedaan. Dat systeem, dat vaak onderdeel is van een handelsakkoord heet het Investment Court System (ICS).
Het idee is dat niet elk land met wie een handelsakkoord gesloten wordt al een goed juridisch systeem heeft en bedrijven zo gegarandeerd bij een gedegen rechtssysteem terecht kunnen.
Hoewel dat systeem, onder andere door de inzet van Lilianne Ploumen, transparanter is geworden, zijn er nog altijd organisaties en politieke partijen die kritiek hebben op het ICS.
Kaag ook kritisch
In het geval van Canada stelde zelfs minister Sigrid Kaag voor Buitenlandse Handel in 2017 dat - achteraf gezien - ICS eigenlijk niet nodig is, aangezien Canada al een prima juridisch systeem heeft. "Zouden we dus nú met Canada een onderhandeling beginnen, dan zou investeringsbescherming of geschillenbeslechting ook niet in het akkoord worden opgenomen. Het is een keuzemoment geweest", aldus Kaag.
Hoewel Malmström toegeeft dat 'er waarschijnlijk weinig conflicten zullen zijn met Canada', wijst ze erop dat juist de Europese lidstaten de Europese Commissie de opdracht hebben gegeven om ICS mee te nemen in de deal. "De Commissie onderhandelt namens de lidstaten. En de lidstaten gaven het mandaat te onderhandelen over een hervormde ISDS (de voorganger van ICS, red.). Dus dat hebben we gedaan."
Amerikaanse importheffingen
Hoewel CETA in Nederland ineens weer op de agenda komt te staan, heeft de eurocommissaris het – in haar laatste maand – vooral druk met andere zaken. Zoals de gespannen verhouding met de VS, nu deze van de WTO importheffingen mag gaan opleggen aan de Europese Unie.
De VS en de EU willen volgens Malmström best met elkaar praten, maar de VS wil wel eerst tarieven invoeren. Er is nog een klein beetje hoop dat de importtarieven nog bevroren worden. "Ik ben alleen niet optimistisch, want de Amerikanen zeggen de tarieven vrijdag te gaan invoeren", zegt de eurocommissaris tijdens de persbriefing.
Bekijk hier het interview met Cecilia Malmström over CETA, maar ook over het vrijhandelsverdrag met Zuid-Amerikaanse landen (Mercosur), de Brexit en de verhouding met China.
