Iedere automobilist heeft in meer of mindere mate een hekel aan file. Wie vaststaat droomt van een ding: harder rijden. Toch blijkt een lagere maximumsnelheid beter voor automobilisten met haast. Sinds 2012 mogen we op bepaalde snelwegen 130 kilometer per uur rijden. Maar wat blijkt: dat leidt tot meer files en vertragingen.
De invoering van een hogere maximumsnelheid was het een paradepaard van voormalig VVD-minister Melanie Schultz van Haegen. Haar partij maakte zich sterk voor het harder rijden.
Automobilisten met haast zijn er blij mee, maar verkeerskundige Marthe Uenk maakt gehakt van 130 kilometer per uur. "Of je nu voor- of tegenstander bent van deze maatregelen, verkeerskundig zijn ze niet zo goed uit te leggen", schrijft ze op een blog van de NDW, de Nationale Databank Wegverkeersgegevens.
Meer files
In haar onderzoek vergelijkt ze de wegcapaciteit op vier drukke punten in ons wegennet: de A1 tussen de Stroe en Voorthuizen, twee locaties op de A16 tussen knooppunt Zonzeel en Zevenbergschen Hoek en de A58 tussen Ulvenhout en knooppunt Galder.
Dat zijn stukken weg waar je de hele dag 130 mag rijden en die tussen de meetmomenten (juni 2012 en juni 2018) niet zijn aangepast, legt Uenk uit. "Op alle vier de locaties zag ik hetzelfde: files ontstaan in 2018 eerder. Buiten de verhoging van de maximumsnelheid is daar verder niets veranderd", zegt ze in een toelichting tegen RTL Z.
Uenk concludeert twee dingen: er wordt inderdaad harder gereden en tegelijkertijd neemt de wegcapaciteit af. Met andere woorden: de wegen slibben eerder dicht, bij een lager aantal auto's. Meer files dus.
"Het enige voordeel is dat mensen lekker hard kunnen, een soort onderbuikgevoel."
Volgens Uenk komt dat door de grotere verschillen in snelheden op de weg. Zware vrachtwagens blijven zo'n 80 tot 90 kilometer per uur rijden, waardoor het verschil met de 130-rijders groter is dan wanneer de maximumsnelheid 120 kilometer per uur zou zijn. "Dat betekent dat een 'snelle' auto daar harder op z’n rem moet staan als hij een langzame vrachtauto tegenkomt. Achterliggers overcompenseren dit remgedrag vaak, waardoor er vertragingen ontstaan en de capaciteit afneemt", aldus Uenk.
Alleen maar nadelen
Er is de laatste jaren meer kritiek op de verhoging van de maximumsnelheid naar 130 kilometer per uur. "Het heeft alleen maar nadelen", zegt hoogleraar Transport Ben Immers (TU Delft), die vanaf de start al twijfels had. "Het enige voordeel is dat mensen lekker hard kunnen, een soort onderbuikgevoel. Voor de rest leidt het tot meer brandstofverbruik, de veiligheid neemt af en incidenten nemen toe."
Critici van hard rijden wijzen vaak op de milieuschade en gevolgen voor de verkeersveiligheid. Auto's die harder rijden verbruiken meer brandstof en stoten dus meer uit. Bovendien stagneert het aantal verkeersdoden de laatste tijd, na jaren van forse daling. Dat laatste is overigens geen direct gevolg van de verhoging van de maximumsnelheid, concludeerde de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid.
Ook Immers is dus kritisch op 130 kilometer per uur, maar toch is hij niet direct overtuigd van de conclusies van Uenk. "De metingen geven inderdaad aan dat bij 120 kilometer per uur de capaciteit hoger is", zegt hij. Maar waar dat precies door komt moet verder onderzocht worden.
Immers reageert desgevraagd: "Een mogelijke verklaring kan ook zijn dat door de invoering van de 130 kilometer per uur de verdeling van het verkeer over de rijstroken is veranderd. Meer automobilisten blijven op de linkerstrook rijden. Een mogelijk effect daarvan is inderdaad een kleine afname van de capaciteit, de rechterrijstrook wordt niet meer ten volle benut. Dit zou je moeten onderzoeken."
Politiek gevoelig
De discussie over de maximumsnelheid ligt gevoelig. Voor de grootste regeringspartij is het zoals gezegd een paradepaardje. Toch opperde coalitiegenoot D66 eind vorig jaar de maximumsnelheid te verlagen, omwille van het klimaat.
Onderzoeksbureau CE Delft bevestigt dat langzamer rijden beter is voor het milieu. Maar in het regeerakkoord is wel afgesproken dat de bestaande maximumsnelheden in stand blijven.
Ook verkeerskundige Marthe Uenk zegt niet dat de maximumsnelheid weer verlaagd moet worden. "Terugdraaien kost ook weer veel geld. Je kunt je afvragen of dat het waard is. Ik hoop wel dat het niet nog een keer zo gaat en dat we over een paar jaar 140 mogen rijden."
