In spanning wachten tot de winkeldeuren openen, met duizend mensen op de televisies voor een tientje afstormen en die ene mede-shopper een rechtse directe verkopen als jij daardoor dat afgeprijsde artikel mee kan grissen. Het is weer bijna Black Friday.
En daar kan je niet echt omheen, hoewel we Amerikaanse toestanden zoals hierboven beschreven hier niet zo snel zullen meemaken.
Wat wel hetzelfde is: ook hier wordt de consument al een tijdje doodgegooid met schreeuwende aanbiedingen. 40, 50, 60, 70, soms tot 80 procent korting wordt er beloofd tijdens het uit Amerika overgewaaide winkelfenomeen.
Miljoenen mensen op koopjesjacht
In 2015 begon Pablo Druijts met het verzamelen van deals en ketens die meedoen op Blackfridaynederland.nl. Toen stonden er nog 35 winkels op de site. Vorig jaar waren het er 125, inmiddels staan er 200 ketens, merken of winkels op de website.
"We hebben natuurlijk niet alles", zegt Druijts. Lokale ondernemers neemt hij bijvoorbeeld niet mee. Het verdienmodel van de site zit in een commissie die hij krijgt als bezoekers doorklikken naar andere websites, waar ze kunnen bestellen. En dat tikt wel aan. "Vorig jaar hadden we een miljoen unieke bezoekers in de black friday-week, nu hopen we op 1,5 miljoen."
Feestdagenseizoen
Die drukte bestaat pas vrij recent, sinds een jaar of twee. Daarvoor was er amper iets. "In Amerika is het fenomeen van de dag na Thanksgiving, van oudsher staan de winkels zwart van het volk", vertelt retaildeskundige Kitty Koelemeijer. In Nederland vieren we het hele Thanksgiving-feest natuurlijk niet.
"Maar voor wereldwijde merken was het makkelijk om ook hier te introduceren via webwinkels", vertelt Koelemeijer. "En retailers vinden het fijn om ruim voor sint en kerst een geweldig verkoopmoment te hebben. Je dekt de complete inkopen van het feestdagenseizoen af met zo'n week vol speciale aanbiedingen."
Van goudcrash naar winstmachine
Ja, Black Friday-week. Want het fenomeen is allang geen dag meer, maar uitgegroeid tot een enorm shopping-event van een week. De term verwijst oorspronkelijk naar de crash van de goudmarkt in de Verenigde Staten op 24 september 1869, maar kent inmiddels een hoop verschillende verwijzingen.
In 1950 werd 'Zwarte Vrijdag' door de politie in Philadelphia gebruikt om de chaos aan te duiden die de stad overspoelde op de dag na Thanksgiving. Politiemensen werkten extra lange dagen en hadden hun handen vol aan het regelen van het verkeer en het oppakken van winkeldieven.
Inspelen op koopdrift
Pas in de late jaren 1980 wisten retailers het om te vormen tot een positief geladen term, die verwees naar het moment waarop winkeliers uit de rode cijfers kwamen en 'zwarte cijfers' gingen schrijven, oftewel winst maakten.
Koelemeijer ziet dat winkels meer en meer omzet proberen te halen en daarom verder stunten met speciale deals. "Retailers maken elkaar gek, maar zo werkt dat in concurrentie. En de consumenten maken elkaar en zichzelf net zo gek. Het is ook de opwinding van de koopjesjacht; je wil niet het gevoel hebben dat je iets mist. En de winkels spelen alleen maar in op die koopdrift."
'Tien keer zoveel als normaal'
En dat lijkt opnieuw aardig te lukken. Zo schat Mediamarkt in dat er in de week rondom Black Friday grofweg 'minimaal tien keer zoveel als normaal' mensen naar de winkels en site komen. "Het is een ruwe schatting, maar de aandacht rondom Black Friday is veel eerder en veel heftiger aanwezig", vertelt woordvoerder Jeroen Baardemans.
"We verwachten dat komende vrijdag een van de grootste campagnedagen ooit wordt", zegt hij. "Daarom hebben we maximaal opgeschaald. Iedereen die kan werken, werkt mee en in de winkels hebben we dranghekken staan. Je wil mensen een goede winkelervaring geven, dus dan is crowd management nodig."
'Rammend vol'
Ook bij Coolblue zien ze die drukte. "We zien de afgelopen jaren een enorme stijging in bezoekersaantallen en bestellingen tijdens deze periode. Het wordt een van de drukste dagen van het jaar", verwacht woordvoerder Ottelien van Pelt. "Het magazijn ligt rammend vol aanbiedingen en er zijn 600 mensen aan het werk daar om de producten op tijd te laten vertrekken."
Bij outletcentrum Batavia Stad bereiden ze zich voor op een extreem drukke dag. Er is parkeerruimte geregeld voor honderden extra auto's. "De enige dagen die hierbij in de buurt komen zijn onze private shopping evenementen, voor leden. Op een normale vrijdag komen er zo'n 6000 mensen, nu verwachten we 25.000", zegt een woordvoerder.
Wel of niet meedoen?
Er zijn ook bedrijven die slimme aanbiedingen lanceren, maar dat niet direct onder Black Friday scharen. Zo heeft Ikea de campagne 'dealen met het donker' lopen van donderdag 22 november tot en met maandag. Bijenkorf heeft tot en met maandag sint-aanbiedingen tot 30 procent.
En dan zijn er ook nog ondernemers die zich niet gek laten maken en de aanbiedingen laten voor wat ze zijn. "Dit jaar heb ik ervoor gekozen om gewoon niet mee te doen", zegt Wouter Klein Willink. Samen met zijn vrouw heeft hij twee kledingwinkels in Zwolle, daarnaast is hij agent voor een Deens modelabel.
Extra omzet verlies je makkelijk
Eerder deed hij met zijn kledingwinkels wel mee. "Ik zie sommige winkels lukraak gigantische kortingen geven om mensen te trekken en sales te genereren. Maar ik denk dat dat niet goed is voor de retail in het algemeen. De extra omzet verlies je makkelijk weer in marge", zegt hij.
Klein Willink wil door de consument vooral serieus genomen worden. "Dat kan niet als we alleen maar actie na actie hebben. Er is niets mis met korting, maar wij hebben vaak nieuwe, goede kleding die we full price inkopen, dus dan kan je daar niet zomaar lage prijzen voor gaan vragen. Daarnaast merk ik ook dat het, naast onverstandig, onnodig is bij winkels als de onze", besluit hij.
