Aan de ene kant handelen we graag met China, aan de andere kant zijn er ook zorgen over de groeiende macht en invloed van het land. Het kabinet werkt daarom aan een nieuwe economisch en strategisch plan over hoe om te gaan met het land.
Er wordt op het hoogste niveau gewerkt aan de strategie, door onder meer acht verschillende bewindspersonen. Premier Rutte stuurt het geheel aan, liet minister Eric Wiebes van Economische Zaken weten. Begin 2019 komt het kabinet met een speciale China-strategie.
Dat is nodig omdat China steeds grotere belangen krijgt door bedrijven in Europa over te nemen. Daarnaast zijn er zorgen, onder meer bij D66 en minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok, dat Nederland te veel afhankelijk zou worden van China bij de uitrol van het 5G-netwerk.
Chinees 5G 'onacceptabel veiligheidsrisico'
In augustus weerde Australië de Chinese telecombedrijven Huawei en ZTE. De bedrijven mochten geen apparatuur leveren voor het nieuwe 5G telecommunicatienetwerk in het land uit angst dat het de Chinese overheid de mogelijkheid gaf om te spioneren.
Hoewel de twee bedrijven zeggen dat ze onafhankelijke, private bedrijven zijn, zijn landen als Australië en de Verenigde Staten bang dat ze toch onder buitengerechtelijke macht van de Chinese overheid vallen. Dat levert een 'onacceptabel veiligheidsrisico' op, volgens de Australische regering.
Vriendschap en vrees
Die zorgen leven dus ook in Nederland. In mei werden bedrijven die met premier Rutte op handelsmissie naar China gingen gewaarschuwd voor spionage van de gastheer. Leden kregen het advies om telefoon en laptop thuis te laten of alle waardevolle informatie eraf te halen. "China wil alles van u weten", kregen ze te horen.
Tegelijkertijd haalt Nederland de banden met China aan; in oktober was,de Chinese premier Li Keqiang een aantal dagen op bezoek bij premier Mark Rutte en koning Willem-Alexander. En op die handelsmissie waar men geen telefoons mocht meenemen, werd wel mooi 250 miljoen euro aan orders binnengesleept.
Door de handelsoorlog met Amerika verschuift de blik van China meer naar Europa en dus ook naar Nederland. Andersom is dat ook gaande. Dat is niet vreemd, zegt analist Andy Langenkamp van ECR Research, juist ook omdat de verhoudingen in de wereld aan het verschuiven zijn.
Spanningsveld door groeiend China
Daarbij treedt wel een spanningsveld op tussen economisch en politiek-strategisch belang, aldus de analist. "De tijd dat China het hoofd naar beneden houdt en afwacht is voorbij. China is haar plek in de wereld aan het veroveren. Een tijd geleden viel dat ook al op, toen de Chinezen grote belangen namen in Griekse havens", zegt hij.
Niet vreemd ook, want waarom zou een van de grootste landen ter wereld niet de wereld naar haar hand proberen te zetten? "Ze proberen gewoon een meer prominente plek op te eisen. Amerika had ook niet het recht om de wereld te beheersen, maar we gebruiken wel al zeven decennia de dollar en er zijn honderden Amerikaanse legerbases over de wereld."
'Je verzuipt tussen grootheden'
Volgens Langenkamp moeten we er dus niet gek van opkijken, maar is het wel van belang om beducht te zijn voor China. "Wat je ook van Trump en de zijnen denkt, Nederland ligt cultureel gezien dichter bij Amerika. Daarnaast zijn er verschillende schandalen rondom China waar we niets over hadden gezegd als ze niet zo’n grote wereldspeler zouden zijn geweest."
Dat er nu gewerkt wordt aan een specifieke China-strategie komt volgens de analist omdat 'we' minder op Amerika kunnen bouwen dan vroeger. "De komende twintig jaar gaat het vooral om hoe China en Amerika met elkaar omgaan op het wereldtoneel. Wij zitten daar met Nederland en Europa tussen en moeten daar slim manoeuvreren, anders verzuip je tussen die grootheden."
Begin 2019 meer duidelijkheid
Wat er precies in de strategie komt te staan is nog niet duidelijk. Volgens minister Blok let het kabinet nadrukkelijk op dat China niet te veel macht krijgt bij de aanleg van het 5G-netwerk. Wiebes wil weinig zeggen over de inhoud, behalve dat de zorgen op het terrein van handel en overnames zeer serieus genomen worden en er bijvoorbeeld goed gekeken zal worden naar regels omtrent staatssteun voor bedrijven.
Langenkamp stelt dat er in ieder geval bepaalde sectoren zullen worden afgesloten voor China. Dan gaat het om alle goederen en producten die ook een militair doeleinde kunnen hebben, maar ook om kritische infrastructuur zoals telecommunicatie en bedrijven die belangrijk zijn voor Nederland.
