Dat vliegen goedkoop is, weet iedereen die weleens een ticket boekt. Eén van de oorzaken daarvoor is veel minder bekend. Vliegmaatschappijen hoeven géén belasting te betalen op kerosine en ook niet op de tickets die ze verkopen. Als die belastingen wel gewoon betaald zouden worden, zouden vliegtickets gemiddeld 35 procent duurder zijn en de schatkist 2 miljard euro per jaar rijker zijn.
Dat blijkt uit onderzoek dat Aviation Economics uitvoerde in opdracht van Natuur & Milieu. Het consultancybureau berekende een 'eerlijke prijs' voor drie vluchten: een langeafstandsvlucht tussen Amsterdam en Bangkok, een Europese stedentrip (Amsterdam-Londen) en een budgetvlucht (Eindhoven-Malaga).
Op basis van een aantal aannames is berekend hoe hoog de ticketprijzen zouden zijn als de betrokken luchtvaartmaatschappijen (KLM en Transavia) belasting zouden betalen over de kerosine die ze verbruiken en de tickets die ze verkopen. Deze zouden volgens Aviation Economics gemiddeld dus 35 procent duurder zijn.
Milieuschade: nog duurder
Daarnaast keek het onderzoeksbureau naar de milieuschade die vliegen met zich meebrengt. Als één van de weinige sectoren is de luchtvaart uitgesloten van de klimaatafspraken die zijn gemaakt in Parijs, iets dat tegen het zere been stoot van milieuorganisaties.
Als ook de milieuschade zou worden doorberekend in de ticketprijzen, dan zouden deze nog eens met 28 procent stijgen, stelt Aviation Economics.
'Vliegen goed voor verdraagzaamheid'
Dat de luchtvaart een belastingvrijstelling heeft, vloeit voort uit afspraken die al in 1944 zijn gemaakt, legt Joris Melkert, lucht- en ruimtevaartingenieur van de TU Delft uit. "Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog is er bij een VN-conventie in Chicago gezegd dat niemand ooit nog een wereldoorlog wil. Daarvoor zouden mensen makkelijk met elkaar in contact moeten kunnen komen, want dat zou de verdraagzaamheid vergroten."
Daarom zijn er geen barrières op luchtvaart. "Belastingen, en dus hogere ticketprijzen, worden daarbij als barrières gezien."
Lobby en belangengroepen
Anno 2018 wordt er veel gevlogen en gaat het verdraagzaamheidsargument misschien niet meer helemaal op. Toch ziet Melkert de regeling niet snel veranderen. "Inmiddels zijn het vooral lobbygroepen die aanpassing tegenhouden, zoals luchtvaartmaatschappijen en vliegtuigfabrikanten. Het is ook lastig om dit aan te passen, want je zou de hele VN moeten overtuigen."
Ook uit andere hoek zijn er belanghebbenden die verandering niet zien zitten. Turkije en Dubai werken bijvoorbeeld allebei aan de bouw van een enorme luchthaven. "Zij zullen tegen invoering van belastingregels zijn."
Vliegtaks
De belastingvrijstelling is geen bindende afspraak. Op nationaal niveau mag je best een vliegtaks invoeren. Toch werkt dat volgens Melkert maar beperkt. "Uit milieu-overwegingen een vliegtaks invoeren werkt niet echt. Je ziet dat passagiers dan naar nabijgelegen luchthavens gaan waar de taks niet geld, bijvoorbeeld Weeze in Duitsland."
Daarnaast gaan mensen niet perse minder vliegen als het duurder wordt, denkt hij. "De gemiddelde Nederlander ziet vliegen als iets wat hij niet heel vaak doet en is daarom best bereid er wat meer voor te betalen."
