Leeftijdseisen in vacatureteksten schrikken oudere sollicitanten af. Niet alleen een maximumleeftijd weerhoudt ouderen van solliciteren, ook woorden zoals 'starter', 'jonge hond' of 'pas afgestudeerde' blijken sollicitanten van een zekere leeftijd te verjagen. Dat mag niet, want leeftijdsdiscriminatie - direct of indirect - is verboden.
Vorig jaar discrimineerden tienduizenden vacatureteksten op leeftijd. Dat concludeert het College voor de Rechten van de Mens, op basis van een onderzoek van de Vrije Universiteit onder 1,8 miljoen advertenties.
'Conservatief afgesteld'
Waarschijnlijk komt deze vorm van discriminatie nog veel vaker voor, stelt het college. De geautomatiseerde analyse heeft niet alle gevallen van leeftijdsdiscriminatie kunnen betrappen, want deze stond 'conservatief afgesteld' (zie kader).
Lees ook: Minder inkomen, meer kosten: ouderen onderschatten pensioengat
Naast de inhoudsanalyse onderzocht het college ook wat het effect is van dergelijk taalgebruik. Leeftijdsonderscheid blijkt de keuze om wel of niet te solliciteren het meest te beïnvloeden, blijkt uit een experiment. Veel meer dan bijvoorbeeld reistijd of salaris.
Het gevoel te oud te zijn
"Het gaat dan echt om het gevoel te oud te zijn voor een bepaalde baan", legt woordvoerder Renée Tuijnman uit in een toelichting aan RTL Z.
Lees ook: Vrouwen betalen meer voor de kapper dan mannen: 'Heel vreemd'
Bij een baan die als 'startersfunctie' gepromoot wordt kunnen salaris, of de inhoud van een baan een oudere sollicitant ook weerhouden van solliciteren. In de onderzoeksopzet is daar rekening mee gehouden, zodat de motivaties om wel of geen sollicitatiebrief te sturen niet vertroebeld raakten, zegt Tuijnman.
Inflexibele starters
Het College voor de Rechten van de Mens adviseert werkgevers neutraal taalgebruik te bezigen. Zeg niet 'pas afgestudeerde' als je een flexibel iemand zoekt.
"Inflexibele starters voelen zich - als het goed is - niet meer aangesproken, terwijl oudere geïnteresseerden met een flexibele houding zich wel uitgenodigd voelen." Voor de gelegenheid heeft de mensenrechtenclub een vacature check op de site gezet.
Onderzoek
De Vrije Universiteit wist 1,8 miljoen vacatureteksten op te vragen, nagenoeg alle Nederlandstalige vacatures in 2017. In 41.743 tot 63.303 gevallen werden leeftijdsverwijzingen gevonden.
De VU vond discriminerende teksten door een automatische inhoudsanalyse, of algortime, op de vacatures los te laten. Deze stond 'conservatief afgesteld', wat betekent dat het 'een aanzienlijk aantal bewoordingen over het hoofd ziet die eveneens op leeftijdsonderscheid wijzen'.
Het College voor de Rechten van de Mens heeft vervolgens zelf een zogeheten vignettenstudie uitgevoerd, onder sollicitanten tussen de 40 en 65 jaar. De proefpersonen kregen drie vacatures te zien (vignetten), waarin steeds dezelfde informatie stond, maar anders gerangschikt. Zo kregen sociaal wenselijke antwoorden geen kans, maar werd de daadwerkelijke voorkeur en afkeur van de respondenten gevonden.
