Leden van wereldhandelsorganisatie WTO hebben hun zorgen geuit over importheffingen van de Verenigde Staten op staal en aluminium. Die werden vandaag van kracht. Onder meer Rusland en China protesteren fel.
Beleggers vrezen een handelsoorlog, Wall Street sloot opnieuw in de min, net als de Europese graadmeters eerder vandaag. De Dow-Jonesindex eindigde 1,8 procent lager op 23,533,20 punten. De brede S&P 500 zakte 2,1 procent tot 2588,26 punten en technologiegraadmeter Nasdaq verloor 2,4 procent tot 6992,66 punten.
Daarmee kwam een eind aan de slechtste beursweek in twee jaar tijd, meldt persbureau AP.
Klagen bij WTO
De WTO vergaderde vandaag over de importheffingen van 25 procent op staal en 10 procent voor aluminium. Veertig land waarschuwden voor de gevolgen van de heffingen, waaronder de 28 lidstaten van de Europese Unie, meldt de WTO. Ook belangrijke staalproducerende landen als Japan, Brazilië, China, Zuid-Korea, Australië en Turkije deden hun zegje.
De EU heeft een tijdelijke uitzonderingspositie gekregen, samen met Canada, Mexico, Australië, Argentinië, Brazilië en Zuid-Korea. Omdat die uitzondering slechts tijdelijk is, veroordeelden de Europese regeringsleiders Trumps maatregelen toch. Dat is een 'ongeschikte oplossing voor het echte probleem', schrijven zij in een gezamenlijke verklaring.
Rusland en China
De landen die geen uitzonderingspositie hebben gekregen, klagen uiteraard nog meer. China en Rusland zeggen dat Trumps heffingen in strijd zijn met het de regels van de WTO. Trump heeft de maatregelen officieel genomen vanwege het belang van de Amerikaanse staalindustrie voor de nationale veiligheid.
Volgens China levert hij geen voldoende bewijs voor zijn argument dat de import van staal en aluminium echt een bedreiging is voor de nationale veiligheid. Het land kreeg bijval van Rusland, dat verder een verklaring wil van de VS voor het feit dat de EU en vijf andere landen een (tijdelijke) uitzonderingspositie hebben gekregen.
Scheidsrechter
De WTO geldt als een soort van scheidsrechter in dit soort conflicten. Landen die het niet eens zijn met het handelsbeleid van een ander land, kunnen daar een klacht over indienen bij de organisatie, die in Genève zetelt.
Bij deze organisatie worden handelsgeschillen beslist via een arbitragepanel. Van klacht tot finaal oordeel na beroep duurt ten minste een jaar en drie maanden (zie kader hieronder).
Handelsconflict? Zo vechten landen dat uit bij de WTO:
Een arbitragepanel wordt ingesteld als extra overleg tussen de twee ruziënde partijen na uiterlijk 60 dagen niets oplevert. Het klagende land (China of Rusland bijvoorbeeld) kan dan om zo'n panel vragen. De VS kan zo'n panel één keer blokkeren, maar als Rusland het voor een tweede keer vraagt, komt het er toch.
Het panel gaat vervolgens aan de slag door het horen van beide partijen, die zich ook nog mogen verweren door getuigen te horen. Daarna volgt een eerste versie van het rapport en ook een tussenversie waar de twee partijen commentaar op mogen geven.
Unanimiteit nodig
Het eindrapport gaat naar alle 164 leden van de WTO. De overkoepelende Dispute Settlement Body neemt het advies over en dan wordt het advies van het panel overgenomen als regel. Alleen als alle landen het niet met het advies eens zijn, gaat het van tafel.
Landen kunnen nog wel in beroep tegen de uitspraak. Daar wordt alleen gekeken of het advies wel volgens de regels is gegeven, er kan geen nieuw bewijs worden ingebracht. De conclusie van het panel kan aangepast, bekrachtigd of afgewezen worden.
De Dispute Settlement Body kan het advies overnemen of weigeren, maar weigering kan alleen als alle leden het niet eens zijn met het oordeel. Dat is onwaarschijnlijk, aangezien de klager óók lid is.
Als de heffingen van Trump inderdaad niet door de beugel kunnen, dan moet hij het besluit terugdraaien. Doet hij dat niet, dan kan een ander land terugslaan met sancties tegen Amerikaanse producten. Deze heffingen mogen niet meer opleveren dan de schade die Trumps heffingen veroorzaken.
De Europese Unie heeft al een uitgebreid plan klaarliggen voor als de importheffingen alsnog voor de EU gaan gelden.
Handelsoorlog
De staalheffingen zijn niet het enige waar Trump zich het ongenoegen van andere landen mee op de hals heeft gehaald. China kwam vanochtend met een uitgebreide lijst van Amerikaanse producten waar het een importheffing op wil invoeren.
Dat was weer een reactie op Trumps plan een heffing van 25 procent op Chinese producten in te voeren, vanwege de 'oneerlijke industriële politiek' die hij het land verwijt.
De rekening van een mogelijke handelsoorlog komt overigens niet bij beleggers, maar bij de consument terecht, vertelt Roland Koopman:
