De EU staat klaar om hard terug te slaan naar president Trump als hij daadwerkelijk importheffingen invoert op staal en aluminium van buiten de VS.
De Europese Commissie overweegt drie opties als Trump zijn plan doorzet, meldt een bron bij de Commissie. We zetten ze op een rij:
1. Naar de WTO stappen:
De EU kan een klacht indienen bij wereldhandelsorganisatie WTO. Daar zijn de EU en de VS beide lid van. De WTO fungeert bij conflicten als een soort scheidsrechter.
Als een land het niet eens is met een actie van een ander land, zoals het verhogen van tarieven voor een bepaald product, dan kan het een klacht indienen bij de organisatie.
Lange adem
Bij deze organisatie worden handelsgeschillen beslist via een arbitragepanel. Van klacht tot finaal oordeel na beroep duurt ten minste een jaar en drie maanden (zie kader hieronder). Tijdens dit proces blijven de heffingen van kracht, vertelt een woordvoerder van de WTO.
Handelsconflict? Zo vechten landen dat uit bij de WTO:
Een arbitragepanel wordt ingesteld als extra overleg tussen de twee ruziënde partijen na uiterlijk 60 dagen niets oplevert. Het klagende land (de EU in dit geval) kan dan om zo'n panel vragen. De VS kan zo'n panel één keer blokkeren, maar als de EU het voor een tweede keer vraagt, komt het er toch.
Het panel gaat vervolgens aan de slag door het horen van beide partijen, die zich ook nog mogen verweren getuigen mogen horen. Daarna volgt een eerste versie van het rapport en ook een tussenversie waar de twee partijen commentaar op mogen geven.
Unanimiteit nodig
Het eindrapport gaat naar alle 164 leden van de WTO. De overkoepelende Dispute Settlement Body neemt het advies over en dan wordt het advies van het panel overgenomen als regel. Alleen als alle landen het niet met het advies eens zijn, gaat het van tafel.
Landen kunnen nog wel in beroep tegen de uitspraak. Daar wordt alleen gekeken of het advies wel volgens de regels is gegeven, er kan geen nieuw bewijs worden ingebracht. De conclusie van het panel kan aangepast, bekrachtigd of afgewezen worden.
De Dispute Settlement Body kan het advies overnemen of weigeren, maar weigering kan alleen als alle leden het niet eens zijn met het oordeel. Dat is onwaarschijnlijk, aangezien de klager óók lid is.
Als de heffingen van Trump inderdaad niet door de beugel kunnen, dan moet hij het besluit terugdraaien. Doet hij dat niet, dan kan de EU terugslaan met sancties tegen Amerikaanse producten. Deze heffingen mogen niet meer opleveren dan de schade die Trumps heffingen veroorzaken.
2. Terugslaan:
Dat is ook precies wat de EU overweegt als tweede optie, dreigde Juncker vorige week vrijdag al. Een bron bij de Europese Commissie vertelt dat er al langer aan een lijst Amerikaanse producten werd gewerkt en dat er veel meer producten op staan dan alleen Harley-Davidson, jeans en bourbon. Die noemde Juncker slechts als voorbeeld, aldus de Brusselse bron.
President Trump kondigt de importheffingen aan in het Witte Huis. (Foto: AFP)
Trumps maatregelen treffen Europese export met een totale waarde van 2,8 miljard euro. Om dat te vergelden wordt een heffing van 25 procent overwogen op de invoer van Amerikaans staal, andere industriële producten en landbouwproducten, schrijft Reuters.
Oog om oog, tand om tand
Die tegenheffing geldt dan voor invoer ter waarde van hetzelfde bedrag, 2,8 miljard. Dat is de maximale sanctie, legt de WTO-woordvoerder uit. Zo'n heffing geldt totdat diegene die de regels overtreedt, daarmee ophoudt.
Dat land kan overigens protesteren tegen de hoogte van de straf, via de WTO. Een scheidsrechter van de WTO beslist of de hoogte terecht is, tegen zijn beslissing is geen bezwaar mogelijk.
3. Eigen markt beschermen
Optie drie om de gevolgen van Trumps beleid op te vangen is het instellen van zogeheten safeguards. Als er ineens veel staal op de Europese markt gedumpt wordt door bijvoorbeeld China, dan kan de EU zelf besluiten om ook importtarieven te heffen op staal.
Hoe snel zo'n maatregel van kracht wordt, kon een woordvoerster van de EU niet zeggen. Voordat zo'n heffing wordt ingesteld, moet er eerst een plotselinge stijging van aanbod van staal gesignaleerd worden en vervolgens moet er eerst nog marktonderzoek worden gedaan.
China onder vergrootglas
Een importheffing instellen is overigens een doodnormale maatregel, de EU stelde onlangs importheffingen in voor roestvrijstaal uit China. Die importheffingen variëren van 17,2 tot 27,9 procent en gelden voor 5 jaar.
De reden: China levert tegen bodemprijzen en heeft op die manier 20 procent van de totale Europese roestvrijstaalmarkt, die wordt geschat op een waarde van 4,6 miljard euro in handen.
De importheffingen van Trump gaan vooral in de VS pijn doen, legde Peter van Zadelhoff al eerder uit:
