Het lijkt de wereld op zijn kop: een biologische courgette die wordt verkocht in een plastic verpakking, terwijl de 'normale' niet verpakt zijn. Waarom is dat? En kan het niet anders?
"Ik koop liever biologisch en die zijn vaak in plastic verpakt. Daar ergerde ik me dood aan", vertelt Femke de Jager (foto rechts). Omdat protesteren in een brief aan haar supermarkt Albert Heijn haar zinloos leek, startte ze een petitie.
En ze is niet de enige die zich ergert: haar oproep om minder plastic in supermarkten te gebruiken, is in minder dan een jaar tijd door bijna 82.000 mensen ondertekend.
Waarom gaan groenten in plastic? "Consumentengemak, voor de voedselveiligheid en tegen verspilling", zegt tomatenteler Peter Duijvestijn. Hij is samen met Ad van Adichem en zijn broers Ted, Ronald en Remco de eigenaar van Duijvestijn Tomaten.
Langer houdbaar
Verpakte groente of fruit bederft en beschadigt minder snel, onder meer omdat het minder snel uitdroogt en de consument er 'niet in zit te knijpen'. Daardoor wordt de houdbaarheid verlengd. "Supermarkten hoeven dan minder weg te gooien", legt Duijvestijn uit.
Het wordt ook gedaan om het onderscheid voor klant en caissière duidelijk te maken tussen biologisch of niet, vertelt Laura Valk-Piessens, woordvoerder van Jumbo.
Winkels zijn wettelijk verplicht om het onderscheid duidelijk te maken, hoe het onderscheid wordt gemaakt is aan de winkelier. "Wij hebben ervoor gekozen om de kleinste stroom producten te verpakken, op dit moment is dat biologisch."
Dat kan overigens per supermarkt verschillen, zegt Nicolette Quaedvlieg van brancheorganisatie GroentenFruit Huis. "Bij een supermarkt in de grachtengordel worden biologische courgettes meer verkocht dan in een buitenwijk van Amsterdam, daar wordt de biologische misschien juist niet verpakt."
Tegen beschadiging
Verpakkingen helpen ook om te voorkomen dat fruit en groente niet beschadigen tijdens transport. Een extra voordeel daarvan is dat als iets al in het land van herkomst is voorverpakt om het te beschermen tijdens het transport, het zo de winkel in kan, vertelt Geert van Oosterhout van LTO Glaskracht, de branchevereniging van glastuinbouwers.
Het groentevak bij Albert Heijn. (Foto: RTL Z)
Ook smetvrees bij consumenten speelt mee, aldus Van Oosterhout. "Dat is een van de redenen dat drie paprika's, het stoplicht genoemd, samen worden verpakt. Losse onverpakte paprika's, sommige consumenten vinden dat niet hygiënisch."
'Kan minder'
Ook consument De Jager snapt wel dat verpakkingen soms nodig zijn voor de houdbaarheid en transport: "Al het plastic weg is een beetje kort door de bocht, maar het doel van de petitie is dat er minder plastic wordt gebruikt."
Bij de omslag naar minder plastic is volgens teler Duijvestijn ook een belangrijke rol weggelegd voor consumenten. "Het zijn niet alleen de supermarkten: consumenten willen het nu ook gewoon zo."
Karton van tomatenstengels
De teler ziet wel ontwikkelingen: "Er is al een oplossing voor al het plastic, door het gebruik van natuurlijke materialen, zoals karton gemaakt van tomatenstengels."
Maar of dat dan ook meteen massaal gebruikt gaat worden, weet hij niet: "Het heeft ook met prijs te maken. Duurzame materialen zijn vaak nog duurder en verpakkingsbedrijven moeten hun machines erop aanpassen, dat heeft tijd nodig."
Logo's laseren
Bij het bedrijf Eosta hebben ze al een oplossing om de hoeveelheid plastic verpakkingen in supermarkten te verminderen. Het bedrijf, dat biologische groente en fruit levert aan twaalf supermarktketens in Scandinavië, Duitsland en Nederland, heeft een laser ontwikkeld die een label in groente en fruit kan branden, zodat dit vervolgens verschilt van de niet-biologische variant.
Groente wordt in de lasermachine geplaatst. (Foto: © Eosta / Nature & More)
Volgens Michaël Wilde, bij Eosta verantwoordelijk voor duurzaamheid en communicatie, wordt 70 procent van al het biologische fruit en groente alleen om het onderscheid te maken in plastic verpakt. "Dat is om te voorkomen dat iemand gaat smokkelen", legt hij uit. Omdat supermarkten minder biologisch verkopen, vragen zij om die te verpakken.
'Biologisch in plastic, dat is gek'
Qua volume is dat ook wel logisch, vertelt Wilde. "Maar zorgt voor onbegrip bij klanten, die denkt: ik koop biologisch vanwege het milieu, dan is dit gek."
Het veelgehoorde argument dat de houdbaarheid verlengd wordt door groente en fruit te verpakken, gaat volgens Wilde lang niet altijd op. "Bij avocado's, gember, pompoenen of mango's heeft plastic geen enkele impact op de houdbaarheid", vertelt hij.
De laser die zijn bedrijf ontwikkelde kan inmiddels ook citrusvruchten laseren, waardoor er meer fruit is dan een machine aankan. "We zitten aan de tax van onze capaciteit, de tweede machine wordt geïnstalleerd en er komt een derde aan. Het gaat hard nu", vertelt Wilde. Het bedrijf levert in Nederland aan Hoogvliet en is met een proef met Albert Heijn bezig.
Het logo dat met een laser is aangebracht op de groente en fruit. (Foto: Eosta / Nature & More)
