Het is goed dat er nu eindelijk een bindend klimaatakkoord is waar alle landen hun handtekening onder hebben gezet, maar het is tegelijkertijd te vrijblijvend. Dat zeggen klimaatexperts die de onderhandelingen van dichtbij hebben gevolgd.
Greenpeace-campagneleider Willem Wiskerke is blij met het akkoord: "Alle landen ter wereld hebben nu ondertekend dat de opwarming nog maar maximaal 1,5 graad mag zijn. Dat is goed nieuws, want nu kunnen wij als Greenpeace de komende jaren met dit akkoord in de hand wereldleiders bij ieder besluit over een kolencentrale of olieboring zeggen: Nee, jullie hebben getekend voor 1,5 graad, dit kan dus niet. We moeten van de fossiele brandstoffen af."
En ook Pauline Westendorp van NewNRG reageert opgetogen aan de telefoon: "Het is een mooi akkoord, nu er eindelijk bindende afspraken gemaakt zijn over opwarming tot maximaal 2 graden." Daarnaast noemt ze ook het fonds van 100 miljard dollar goed nieuws. Dat zelfs hoogleraar Jan Rotmans, die zich altijd kritisch uitlaat in het klimaatdebat, positief gestemd is, zegt volgens Westendorp genoeg over het belang van het akkoord: "Dat wil wel wat zeggen, net als het feit dat zelfs de VVD het omarmt."
Nu even geen kanttekeningen, voorbehouden, tegenwerpingen, zure reacties of scepsis: dit klimaatakkoord is een historische gebeurtenis
— Jan Rotmans (@janrotmans) 12 december 2015
'Historisch akkoord'
"Het kan natuurlijk altijd beter, maar dit is een historisch akkoord. We hebben er 25 jaar op moeten wachten dat alle landen op de wereld meedoen'', zegt klimaatwetenschapper Pier Vellinga van de Wageningen Universiteit en de Vrije Universiteit in Amsterdam.
Toch is er ook nog wel kritiek op het gesloten akkoord. Er staan volgens Wiskerke weinig garanties in het akkoord, waardoor de uitwerking ervan vrijblijvend is, vreest hij. "Landen hoeven pas in 2023 plannen in te leveren voor het verlagen van de uitstoot. Dan wordt er dus pas gekeken of het voldoende is." De plannen die landen nu hebben zorgen bij elkaar opgeteld voor 3 graden opwarming en worden dus pas over acht jaar bijgesteld. Een grote fout volgens Wiskerke: "De ambitie van 1,5 graad is mooi, maar de komende jaren hoeft er niets te gebeuren, terwijl dat wel zou moeten. Maar het akkoord regelt dat niet."
'Onrechtvaardig'
Daarnaast heeft Wiskerke kritiek op het fonds van 100 miljard dollar, dat is volgens hem veel te weinig om landen te helpen die de gevolgen ondervinden van de klimaatverandering. "Rijkere landen zouden meer moeten doen om landen die getroffen worden door klimaatverandering te helpen, ook omdat zij de grootste veroorzakers ervan zijn. Dat er maar zo weinig geld beschikbaar gesteld wordt, is onrechtvaardig."
"Ik had het mooi gevonden als Shell, Philips of een andere Nederlandse multinational net als Unilever's Paul Polman ook een voortrekkersrol op zich had genomen", zegt Westendorp. "Het is een gemiste kans dat zij alleen maar volgen en niet uit zichzelf de leiding nemen."
'Er moet nog veel gebeuren'
Als Nederland zich ook aan de doelstellingen uit het akkoord wil houden, zoals Rutte op z'n Facebookpagina belooft, dan moet er nog wel heel veel gebeuren. Want zelfs als Nederland zich houdt aan het vonnis uit de Urgenda-zaak (een kwart minder CO2-uitstoot in 2020), haalt het de doelstelling van 1,5 graad niet, zegt Wiskerke. "Als het doel is om in 2050 nul CO2 uit te stoten, dan moet je in 2040 80 procent minder uitstoten en in 2020 40 procent minder. Wij zitten daar nog ruim onder, er zal dus een enorme sprong gemaakt moeten worden." Het sluiten van kolencentrales is wat dat betreft dan ook een absolute 'no-brainer', volgens Wiskerke.
Ook Vellinga denkt dat Nederland het moeilijk gaat krijgen om zich aan de afspraken te houden: "Nederland is een van de meest fossiel-intensieve landen ter wereld.'' Het akkoord heeft volgens hem grote gevolgen voor diverse industrieën in het land. Hij geeft als voorbeelden de raffinaderijen in Rotterdam, de staalindustrie, de chemische industrie en het kolentransport naar Duitsland. "Die bedrijven knijpen 'm ongeveer net zo als de banken na de crisis."
Toch bieden de afspraken ook grote kansen, aldus Vellinga. "Er zal een geweldige groei komen van bedrijven die in zonne- en windenergie zitten en in elektrische auto's. De bouw had zich geen beter akkoord kunnen bedenken. Al die huizen die klimaatneutraal gemaakt moeten worden met onder meer isolatie en zonnepanelen."
