Die kus was ongewenst, en akelig subtiel
Die Luis Rubiales, de voorzitter van de Spaanse voetbalbond, lijkt me zo iemand die leeft volgens het motto: nee heb je, ja kun je forceren.
Geen fijne vent. In zijn vijfjarig voorzitterschap hield hij seksfeestjes en zou hij geld uit de kas van de voetbalbond hebben gehaald, en er loopt een onderzoek vanwege een schimmige deal met een oud-voetballer. Maar afgelopen week deed hij iets voor het oog van zo ongeveer iedereen en z'n moeder: hij feliciteerde voetballer Jennifer Hermoso met een ferme kus op de mond.
Zij gaf daarna aan dat ze het niet prettig had gevonden. Zijn verweer was dat er volledige consensus was. Grappig: consensus is volgens mij wanneer beíde partijen vinden dat er consensus is. Dus zijn verweer is infantiel.
Zo wordt seksisme al sinds jaar en dag in stand gehouden en goedgepraat.
Maar goed, dat kan aan mij liggen, en aan al die anderen die vinden dat de voetbalbaas moet aftreden. Als iemand wordt beticht van iets dat in het grijze gebied ligt – er is niet letterlijk 'nee' gezegd – en niet letterlijk in de wet wordt beschreven, worden dergelijke acties al gauw afgedaan als grap. Niet te serieus nemen. Wie dat wel doet, is een aansteller, humorloos.
Door deze vicieuze cirkel wordt seksisme al sinds jaar en dag in stand gehouden en goedgepraat. Wanneer gaan we die dynamiek massaal erkennen en doorbreken?
Het verweer van de Spaanse bond was mogelijk nog infantieler: dat aan de lichaamstaal van Hermoso te zien valt dat ze hem wel wilde zoenen. En ja: ook zij pakt hem vast bij zijn middel. Ze deinst niet terug, wordt niet boos. Maar er zijn drie verschillende reacties mogelijk in zo'n situatie: flight, fight, freeze. Een voetballer die net een monsterlijke zege heeft gehaald, euforisch is, zal op het hoofdpodium van het sporttoneel niet zo snel vluchten of vechten. Bevriezen is logisch en, in Hermoso's geval: het over je heen laten komen en nog een vriendelijk glimlachje eruit persen, is óók een manier van freeze.
Grensoverschrijdend gedrag is niet altijd de brute verkrachting in de bosjes.
Het ingewikkelde aan grensoverschrijdend gedrag is dat het niet altijd om een brute verkrachting in de bosjes gaat. Grenzen kunnen ook zeer subtiel worden overschreden, zelfs voor het oog van de camera, zonder dat er meteen bewakers op af rennen. En zelfs zonder protest van degene bij wie die grens wordt overschreden. Soms is ongewenst seksueel gedrag zó subtiel en wordt het zó 'gewoontjes' gepresenteerd (Rubiales lacht er openlijk bij) dat je pas later bedenkt: dit vond ik niet oké.
Ik herken het, en ik vrees veel vrouwen: die achteraf-reactie. Wat gebéúrde hier nou? Gaat helaas vaak gepaard met schaamte (ik ben laf dat ik niets deed) en schuldgevoel (ik had voor mezelf moeten opkomen).
Het is moedig van Hermoso dat ze zich uitsprak. En als iemand dan achteraf aangeeft dat er een grens is overschreden, dan heeft de grensoverschrijder maar één taak: sorry zeggen. Nee heb je, en nee had het moeten blijven.