In Nederland moet je doen alsof

Kennen jullie The Truman Show nog? In die film is een stad gebouwd voor een realityshow. Alle 'bewoners' zijn acteurs, behalve Truman Burbank (een rol van Jim Carrey). Hij heeft geen idee dat zijn woonplaats Seahaven in werkelijkheid in een gebouw in Hollywood staat. Dat de zon, de maan, en alle andere natuurverschijnselen in de studio's worden nagebootst. Dat zijn wereld van a tot z wordt uitgestippeld door zijn geestelijk vader. En dat de hele wereld meekijkt.

Wat mij destijds opviel bij het kijken van de film, was dat iedereen zo happy was. En perfect. Ik wil nooit zo leven, dacht ik bij mezelf. Het deed me denken aan de mensen in de echte wereld met wie het ook altijd heel erg goed gaat. Wie hou je eigenlijk voor de gek? Ik besloot sowieso nooit in een burgerlijk rijtjeshuis te gaan wonen. En ook niet net te doen alsof ik geen problemen heb.

Ik hou gewoon niet van mensen die altijd maar perfect willen zijn. Geef mij maar iemand met een rafelrandje. Die af en toe een nervous breakdown heeft, kan uitbarsten in tranen, en die gewoon zegt dat het even niet zo goed gaat. Zoals Bridget Maasland deed in het tv-programma De kist en Stella Bergsma in de podcast Dit komt nooit meer goed.

Nederlanders schrikken als je zegt dat het niet goed met je gaat. Met grote ogen kijken ze je dan aan. Of – het andere uiterste – als je zegt 'niet echt', dat ze je blijven bellen om te vragen hoe het 'nu echt met je gaat'. Met als gevolg dat je je meteen een halve patiënt voelt. Jongens, no big deal, het gaat gewoon even niet goed, dat mag ik toch wel zeggen? Ze kunnen er gewoon niet zo goed mee omgaan. Het is er vanuit hun opvoeding in geslopen, dit zit in het DNA van Nederland. Calvinisme vind ik mooi als het gaat om bescheidenheid, soberheid en zuinigheid, bijvoorbeeld bij het delen van successen. Turken kunnen hier weer in overdrijven door, net als Eddie Murphy als Afrikaanse prins in de film Coming to America, hun geld te willen laten zien.

Maar ik ben minder gecharmeerd van het ingetogen gedrag van Nederlanders als het gaat om het tonen van emoties. Jongens, we leven niet in de Middeleeuwen. Je hoeft voor niemand een toneelstukje te spelen. Laat zien wat je voelt. Ik hoop juist dat mensen, mede door Turkse, Marokkaanse en Surinaamse invloeden, vaker hun emotie laten zien en vaker durven te zeggen dat je niet zo lekker in je vel zit. Liefst 10 procent van de jongeren tussen de 16 en 20 jaar kampt in ons land met depressieve gevoelens, aldus het CBS. Hoe moet het voor hen zijn als ze zelfs thuis niet kunnen of durven te laten weten dat het niet zo goed met ze gaat?

We prijken als land op de vijfde plek van het World Happiness Report 2023. We horen bij de gelukkigste volkeren ter wereld. Zijn we echt zo gelukkig? Misschien doen de meeste mensen maar alsof – zoals inwoners van het fictieve plaatsje Seahaven.