Waarom is Turkije bang voor de Koerden?
De verkiezingen in Turkije zijn in zicht. De geur van zoete broodjes kun je hiervandaan al ruiken. Voor wie ze worden gebakken, is nog even een verrassing. De grote vraag: zijn de Turken toe aan een nieuwe leider of gaan ze weer voor de onverwoestbare Erdogan?
Niet alleen is hij de president van Turkije, hij wordt in de islamitische wereld alom geprezen als dé leider. De islamitische leider die opkomt voor de rechten van de Palestijnen. Die in Afrika investeert. Die de Turkse islamisten hun stem heeft teruggegeven nadat ze lange tijd geen vrijheid van hun islamitische identiteit hadden gekend. Zijn grootste trots is dat onder zijn bewind het Aya Sofia-museum in Istanbul een moskee is geworden.
Al het defensiegeld gaat naar het bestrijden van de PKK.
Op 14 mei zullen de Turken beslissen. Wordt het weer Erdogan, of krijgt diens opponent een kans, de op het oog marxistische Kemal Kılıçdaroğlu van de CHP, die de linkse elite in het land vertegenwoordigt? Hij is van oorsprong econoom en probeert al jaren aan de macht te komen. Ik betwijfel of hem dit ooit zal lukken, want het land is erg verdeeld. Zo is het verschil tussen arm en rijk door de inflatie alleen maar zichtbaarder geworden, viert de anti-buitenlander-propaganda hoogtij nadat Turkije eerder miljoenen Syrische vluchtelingen heeft opgenomen, en moet het land nog altijd bijkomen van één van de grootste natuurrampen in zijn geschiedenis, waarbij tussen de 1,5 en 1,7 miljoen mensen dakloos zijn geworden.
Voor wie de komende verkiezingen ook cruciaal kunnen zijn, zijn de vele Koerden in Turkije. Onlangs zijn er weer honderd mensen in Turkije opgepakt omdat zij verdacht worden van banden met de terreurorganisatie PKK. Al het defensiegeld gaat naar de bestrijding van de PKK, die het land op zijn beurt teistert met terreuraanslagen. Zowel bij de NAVO als de EU staat de PKK op de lijst van terroristische organisaties. Verheerlijking van een terroristische organisatie is strafbaar in Turkije, maar de opgepakte verdachten zijn journalisten en mensenrechtenadvocaten.
Wat zou het mooi zijn als een nieuwe Turkse leider de Koerden ziet als medeburgers.
Dan is er nog de Turks-Koerdische politicus Selahattin Demirtas, die sinds 2016 vastzit op verdenking van terreur. Hij heeft de HDP groot gemaakt, in 2015 de derde politieke partij van het land, na Erdogans APK en het seculier-linkse CHP van Kılıçdaroğlu. Als Erdogan de komende verkiezingen verliest, komt Demirtas hoogstwaarschijnlijk vrij. Dit terwijl de huidige Turkse regering vindt dat de HDP de politieke tak is van de PKK. De politieke partij ontkent dat er banden bestaan met de terreurbeweging. Dat beide bewegingen zich inzetten voor een betere positie van Koerden in Turkije is een feit. Maar: "Wij functioneren níét als politieke tak van de PKK. Wij distantiëren ons van geweld", liet HDP-parlementariër Huseyin Kacmaz eerder weten.
Wat zou het mooi zijn als er een nieuwe Turkse leider zou komen die de Koerden niet als bedreiging ziet, maar als medeburgers. Waarbij er een duidelijk verschil moet worden gemaakt tussen een politieke beweging als HDP en een terroristische als de PKK. Een realistisch beeld, met de verkiezingen op komst? Zou Kılıçdaroğlu die nieuwe leider kunnen zijn, voor de Turks-Koerdische kwestie? Hoe groot is de kans dat er een wisseling van de wacht komt? De realiteit is dat de Koerdische kwestie moet worden opgelost, wil Turkije een eind maken aan al het geweld. Voor de Koerden zouden de komende verkiezingen weleens allesbepalend kunnen zijn.