Ik wil geen zwarte zuster aan mijn bed

Ongelooflijk: we kampen met een gigantisch tekort aan gekwalificeerd zorgpersoneel, maar nog zijn er anno 2023 mensen die weigeren te worden verzorgd door een zorgmedewerker met een kleurtje en/of een hoofdoek op. Liefst één op de vijf zorgmedewerkers in Nederland krijgt te maken met discriminatie, vooral binnen de ouderenzorg, blijkt uit cijfers van het CBS uit 2019. Met open mond luisterde ik naar wat zorgmedewerkster Elouise Tahapary op Radio 1 vertelde over wat zij en haar collega's zoal meemaken met patiënten die je weigeren binnen te laten en je zelfs uitschelden.

"Ik kom elke dag, overal, racisme tegen. Daar kun je niet voor weglopen. Ik wil liever leren hoe ik daar het beste mee om kan gaan", zei ouderenverzorgster Vera dos Santos in een ander item hierover bij het tv-programma EenVandaag. Een zwarte vrouw die íédere dag racisme meemaakt in haar werk en die niet denkt aan stoppen, maar juist aangeeft dat ze wil leren hoe hiermee om te gaan. Ik weet niet wat ik confronterender vind: dat racisme zo veelvuldig voorkomt in de zorg, of dat racisme in deze sector zo wordt genormaliseerd.

In 2031 zal het tekort aan zorgpersoneel naar verwachting zijn opgelopen tot 135.000 werknemers. Door de vergrijzing zal het aantal ouderen in ons land blijven toenemen, waardoor de ouderenzorg een steeds groter onderdeel van de zorgsector gaat vormen. Terwijl dus de kans bestaat dat door discriminatie zorgpersoneel gaat wegvallen. Immers: niet elke zorgmedewerker zal zo volhardend zijn als Vera dos Santos.

Kortom: discriminatie in de zorg is een groot probleem dat nú duurzaam moet worden opgelost. Want het is toch te bizar voor woorden dat er hulpbehoevende ouderen zijn die keihard discrimineren? Dat je niet meer zelfstandig naar de wc kunt, maar desondanks niet wilt dat je billen worden schoongeveegd door Fatima, omdat ze een hoofddoek draagt?

Essentiële beroepen worden in ons land nu eenmaal onevenredig vaak uitgeoefend door biculturelen. Denk maar eens aan je schoonmaker thuis; ook in mijn omgeving hoor ik mensen over de Marokkaanse, Braziliaanse of Nigeriaanse schoonmaker. Nooit hebben ze een Karin in dienst om hun toiletten te boenen of het doucheputje te ontdoen van de haren. Ook in de zorg zijn de biculturelen oververtegenwoordigd. En dan niet alleen met een chirurgisch mes in hun handen, maar letterlijk, in de vorm van de handen aan het bed.

Dus Koos en Karin, jullie kunnen gewoon niet om de handen van Fatima of Achmed heen. En door gewoon zorg te blijven verlenen aan mensen die zorgmedewerkers discrimineren – waarschijnlijk door er dan maar een zorgmedewerker zonder kleurtje naartoe te sturen – lossen we dit probleem niet op. We kunnen beter een 'bij discriminatie geen zorg'-clausule opnemen: je mag geen zorg weigeren op basis van kleur, afkomst of religieuze geloofsovertuiging van de zorgmedewerker. Moet je eens zien hoe snel dit probleem opgelost is.