Inleven in de gevoelens van een ander, dat kan Kaag niet
De excuses van Sigrid Kaag zullen best gemeend zijn, dat zei ze in ieder geval zelf, maar dat kon je niet van haar gezicht lezen. Met een koele blik vanachter haar brillenglazen en een stem die daar ook niet bij helpt, betuigde de leider van D66 spijt voor haar rol in de #MeToo-affaire: ze was te afstandelijk geweest, had het slachtoffer van Frans van Drimmelen in de steek gelaten en dat speet haar ten diepste. Ze zei het op een toon waarmee ze ook de bakker aanspreekt als ze croissants bestelt. Zonder gevoel.
Ten diepste spijt betuigen gaat volgens Kaag verder dan excuses aanbieden. Wat weer niet aardig was voor partijvoorzitter Victor Everhardt, die even daarvoor namens het bestuur die excuses had aangeboden. Kaag was tijdens de bizarre persconferentie van donderdag wel vaker niet erg aardig. Ze raakte geïrriteerd toen haar werd gezegd dat ze een fout had gemaakt ("Dan wil ik graag iedereen spreken die nooit fouten maakt in zijn leven"). En ze verweet de journalisten meer aandacht te besteden aan de ophef dan aan de kwestie zelf.
'Om actief op te treden, moet je je kunnen inleven in de gevoelens van die ander. Dat heet empathie en daar is Kaag niet echt mee gezegend.'
Misschien had Kaag zelf wat meer oog voor de kwestie moeten hebben. Dan had ze het slachtoffer niet met een kluitje in het riet gestuurd toen die om haar hulp vroeg, dan was ze zelf naar het bestuur gestapt om inzage te eisen in het vertrouwelijk deel van het rapport. Je bent partijleider of niet. Je bent de baas van de politieke vereniging waar een veilige omgeving met de mond wordt beleden, maar tot dusver niet hoog in het vaandel staat.
Om actief op te treden, om je eigen woorden waar te maken dat vrouwen voor elkaar moeten opkomen, moet je je kunnen inleven in de gevoelens van die ander. Dat heet empathie en daar is Kaag niet echt mee gezegend. De D66-leider die zegt te hechten aan moreel leiderschap, stelt hoge eisen. Ze hekelt politici, Mark Rutte voorop, die tekortschieten in medemenselijkheid, betrouwbaarheid, openheid en effectief bestuur. Ze legt de lat hoog. Voor iedereen. Maar ze vergeet zichzelf.
Als de Volkskrant het vertrouwelijke deel van het onderzoek niet boven tafel had gekregen, dan hadden we er nu nog altijd niet van geweten. Dan was het rapport in een stoffige la blijven liggen en was Van Drimmelen nog altijd een partijprominent. Dan had Kaag tot op de dag van vandaag haar bewering volgehouden dat in D66 geen sprake is van een structureel onveilige omgeving. "Zo ken ik onze partij ook niet", zei ze in februari vorig jaar. Niet toevallig drie weken voor de verkiezingen.
'Aan aftreden wordt al helemaal niet gedacht, niet door het bestuur en niet door Kaag.'
Kaag en D66 zijn door de mand gevallen, betrapt door attente journalisten. Geef dat dan ruiterlijk toe en herstel je fouten. Dat is nu niet gebeurd. Bestuur en leider kwamen niet verder dan excuses en spijt en een oproep aan slachtoffers zich te melden. Maar die zullen zich wel twee keer bedenken. De kans dat ze het bos in worden gestuurd is niet denkbeeldig. Aan aftreden wordt al helemaal niet gedacht, niet door het bestuur en niet door Kaag. Toen Floor Bremer van RTL Nieuws vroeg of Kaag een vertrek als politiek leider had overwogen, was het antwoord 'nee' al gegeven voordat Bremer het vraagteken had kunnen uitspreken.
De initiatiefnemers van de extra partijbijeenkomst, half mei, zijn niet tevreden. Veel vragen zijn tijdens de persconferentie onbeantwoord gebleven. De meer dan 800 ondertekenaars van de open brief zullen daar geen genoegen mee nemen.
Maar het scenario ligt al klaar. Het bestuur kan volgende maand onder druk van de leden alsnog aftreden, er moet immers iemand geofferd worden. Dat moet dan voldoende genoegdoening zijn en dan kan Kaag buiten schot blijven. Want een politiek leider stuur je niet zo snel weg, zeker niet als er nog geen gedroomde opvolger is.