Maleisië maakt Rusland zondebok van MH17-onderzoek
Het is een citaat, zo uit het boekje van de beklaagde: "Rusland krijgt de schuld, maar waar is het bewijs?" De recente woorden van premier Mahathir Mohamad van Maleisië gooien bijna vijf jaar na het neerhalen van MH17 de knuppel terug in het hoenderhok. Rusland niet als dader, maar als zondebok.
MH17 is slechts bij hoge uitzondering onderwerp van gesprek in Maleisië. De oorlogsmisdaad is daar al lang uit het publieke debat verdwenen. Er staat ook na vijf jaar geen officiële herdenking gepland. Opvallend, want het gaat om een toestel van Malaysian Airlines en 43 van de 298 slachtoffers aan boord komen uit Maleisië. Desondanks heerst er een MH17-taboeklimaat. Tenzij dr. Mahathir erover begint.
De 93-jarige Mahathir is een politiek zwaargewicht en heeft de afgelopen twee decennia zijn stempel op de politiek van Maleisië gedrukt. Het is niet iemand die gewend is om eerst na te denken voordat hij op de porseleinkast afstormt.
Het is alsof Rusland geen verdachte is in Maleisië.
Mikpunt is het Internationale Onderzoeksteam. Het JIT heeft geconcludeerd dat een Russische legereenheid vanuit separatisten-gebied een raket op MH17 heeft afgeschoten. De conclusies zijn ook onderschreven door de JIT-delegatie uit Maleisië.
Nu de scherven. Want de twijfel van de premier komt de verdachte als geroepen. Rusland ontkent alle aantijgingen ten stelligste. Eerder kwam de Maleisische minister van transport Loke ook al met de zondebok-theorie op de proppen. Krijgt premier Rutte hier van de politici uit Maleisië een lesje stenen lichten?
Het heeft meer weg van vriendjespolitiek. De premier uit Maleisië onderhoudt uitstekende betrekkingen met het verdachte Rusland. De vriendschapsband met president Poetin gaat terug tot 2003. Toen kreeg Mahathir van de Russische president zelfs persoonlijk de Orde van Vriendschap uitgereikt, de hoogste onderscheiding in Rusland. Het werden vrienden voor het politieke leven. Vorige maand gooide Mahathir tijdens een speech voor Japanse correspondenten een balletje op over Oekraïne als oorlogsmisdadiger. Het is alsof Rusland geen verdachte is in Maleisië.
Wil de verdachte een kans maken in de rechtszaal, moet er telkens twijfel gezaaid worden.
Het zijn pogingen om het JIT-onderzoek in diskrediet te brengen. Van een premier verwacht je een onderbouwing, maar die blijft achterwege. Mahathir blijkt bovendien slecht geïnformeerd. De hoogbejaarde man vond het verdacht en niet objectief dat er geen Maleisiërs bij de formele overdracht van de zwarte doos aanwezig zouden zijn geweest. Het is aantoonbaar onjuist. De delegatie telde drie experts uit Maleisië. De premier had het ook in het JIT-rapport kunnen lezen. Maar ach.
Het gaat in de MH17-beklaagdenbank niet om de feiten, integendeel, daar moeten ze ver van blijven. Wil de verdachte een kans maken in de rechtszaal, moet er telkens twijfel gezaaid worden.
De praktijk leert dat het verhullen sneller voor elkaar is dan het openbaren. Het Russische ministerie van Defensie beweert vier dagen na het neerhalen van MH17 dat een Oekraïens gevechtsvliegtuig MH17 naderde. Twee jaar later zegt hetzelfde ministerie dat er géén objecten in de buurt van MH17 waren. De officiële herziening gaat niet gepaard met een rectificatie, laat staan een excuus. Nee, er wordt geruisloos aan eerdere lezingen voorbijgegaan. Het JIT zou dat terecht niet moeten proberen.
Deze premier heeft niets te schaften met de toedracht van MH17, noch met de nabestaanden.
De omstandigheden moeten er wel naar zijn om aan de wandel te gaan met de feiten. De ivoren toren van Maleisië is meer dan geschikt. In de autocratische regeerstijl van de premier zit besloten dat hij zich geen zorgen hoeft te maken over een kritische opstelling van pers of parlement. Mahathir Mohamad kan al meer dan 22 jaar roepen wat en ontmoeten wie hij wil in het moslimland.
De premier had eind vorig jaar nog een persoonlijke ontmoeting met MH17-verdachte Poetin in Singapore. Het ging over handel, wapendeals en de onderlinge vriendschap. Er werd geen woord aan het neerhalen van Malaysian Airlines vlucht MH17 vuil gemaakt. Kan dat zomaar? Natuurlijk. Zonder onderschrijving van de belangrijkste conclusie van het JIT-rapport is Poetin geen verdachte, maar een vriend.
Het betekent dat we ons geen illusies moeten maken. Deze premier heeft niets te schaften met de toedracht van MH17, noch met de nabestaanden. De onderste steen? Welnee, het is hooguit gissen naar de bovenste steen.
Het zal je premier maar zijn.