Plak geen zonnetje over het hoofd van mijn dochter
Er zwerft al weken een briefje van school door ons huis. Het heeft tussen de kookboeken gelegen in de keuken, op de eetkamertafel en zelfs al opgevouwen in mijn tas, klaar om ingeleverd te worden. Het is een 'toestemmingsverklaring beeldmateriaal' en de school vraagt ermee of ze foto’s en video's van mijn dochter online mogen zetten.
"Onze school zit helemaal niet op social media, dus waarom moet ik daar toestemming voor geven?"
Sinds mei dit jaar moeten scholen aan Europese privacyregels voldoen. Scholen mogen er niet meer vanuit gaan dat ze zomaar foto’s van leerlingen mogen plaatsen op hun website of in nieuwsbrieven. Ouders moeten daar eerst toestemming voor geven. En dus vraagt school nu of mijn dochter in de schoolgids mag, in een promotiefilm, op de website, in de nieuwsbrief, de schoolkrant, op social media en op een ouderportaal dat nog niet bestaat.
Het voelt alsof de school carte blanche wil. Ik wist helemaal niet dat er plannen voor een promotiefilm waren. En onze school zit helemaal niet op social media, dus waarom moet ik daar toestemming voor geven?
Ik bel met Job Vos, adviseur privacy van Kennisnet, een organisatie die scholen helpt met ICT. Hij vindt de verklaring zoals de school hem heeft opgesteld niet zo gek. "Misschien heeft de school wel plannen om op Facebook te gaan, dan is het handig als ze nu toestemming vragen."
"De school moet van elke foto die ze online plaatsen, kunnen bewijzen dat ze daarvoor toestemming hebben van de ouders"
Hij krijgt veel vragen van ouders en scholen over de nieuwe regels. "De basisregel is best streng. De school moet van foto's die ze online plaatsen, kunnen bewijzen dat ze daarvoor toestemming hebben van de ouders", zegt Vos. Zo'n toestemmingsverklaring die ik heb gekregen is dus niet gek. "Voor scholen moet het wel werkbaar zijn. Ze kunnen niet per foto aan de ouders vragen of het goed is dat die op de website komt."
Ik probeer situaties te bedenken waarin ik het echt een probleem zou vinden dat de school foto's van mijn dochter online plaatst. Misschien als ik ruzie met school zou hebben? Dat beaamt privacy adviseur Vos: "Daar is in het verleden zelfs eens een rechtszaak over geweest. Ouders en school hadden een conflict en de school plaatste een foto van juist die leerling op de voorpagina van een folder. Uiteindelijk heeft de school daar een schadevergoeding voor moeten betalen. Maar je kan je ook voorstellen dat foto's in het geval van vechtscheidingen gevoelig liggen. En er zijn ouders die uit principe niet willen dat er foto's van hun kinderen op social media of internet komen."
"Alle kinderen met een blauw hesje mocht hij interviewen, alle kinderen met een groen hesje mochten niet in beeld"
Ondertussen maken die nieuwe privacyregels mijn werk als journalist er niet makkelijker op. Een oud-collega moest een reportage maken bij een sportevenement op een school. Alle kinderen met een blauw hesje mocht hij interviewen, alle kinderen zonder hesje mocht hij filmen, maar niet te close en alle kinderen met een groen hesje mochten niet in beeld. Zo op papier klinkt het goed doordacht, alleen liepen alle kinderen door elkaar heen en was het voor de cameraman onmogelijk om beelden te draaien zonder ook de kinderen met groene hesjes in beeld te brengen.
Voor scholen zijn de nieuwe regels duidelijk een worsteling. Ze willen graag laten zien wat ze doen, maar hebben daar nu toestemming van ouders voor nodig. Hebben ze die niet, dan moeten ze iets verzinnen. Zo is er een school die een fotograaf heeft ingehuurd om een heleboel algemene foto’s te maken. Voor die foto’s is toestemming geregeld bij de ouders van de kinderen die erop staan en als er nu op de website een foto nodig is van bijvoorbeeld de weekafsluiting, dan wordt de foto gebruikt die de fotograaf heeft gemaakt.
"Zo'n zonnetje over haar hoofd staat echt heel stom"
Maar ook plakken scholen soms zonnetjes over gezichten van kinderen waarvan de foto niet mag worden verspreid en er was voor de zomer een school die alle gezichten zwart maakte.
Al waren alle experts het er al snel over eens dat dat overdreven was.
Inmiddels is mijn toestemmingsverklaring aan school zo’n groezelig en gekreukt briefje geworden dat ik het überhaupt niet meer in durf te leveren bij de juf en daardoor loop ik het risico dat ook over het hoofd van mijn dochter op foto's van school straks een zonnetje wordt geplakt. Maar nu ik zo de afweging maak: die paar foto's per jaar die school van haar maakt en online zet, schaden mijn dochter niet in haar privacy en zo'n zonnetje over haar hoofd staat echt heel stom. Dus juf Margot, zou ik misschien een nieuw formuliertje kunnen krijgen?