Een belangrijke dag in de Europese defensie. Vandaag heeft de NAVO in Roemenië een deel van het raketschild in gebruik genomen. Maar schieten Europa en Nederland er wat mee op, of leidt het vooral tot irritatie in Rusland? Correspondent Jeroen Akkermans legt het uit.
Wat is de bedoeling van het schild?
Onder leiding van het Amerikaanse bedrijf Raytheon wordt al meer dan 30 jaar gewerkt aan een ingewikkeld en peperduur systeem om vijandelijke (intercontinentale) raketten te onderscheppen. Het raketschild dat in Roemenië in gebruik is genomen heeft een observatieradar en onderscheppingsraketten. De kosten zijn 800 miljoen dollar. Hetzelfde staat te gebeuren in Polen.
Op dit filmpje is te zien hoe het werkt: Een 'verdedigingsraket' moet een inkomende vijandelijke raket onderscheppen en vernietigen of anders tenminste van zijn koers af schieten. Precisiewerk. Boem in de ruimte in plaats van boem op aarde. Als het goed gaat.
Succesvol?
Volgens de Amerikanen verlopen de testen succesvol. Maar bij testen weet je vooraf dat er een raket aankomt. In oorlogstijd wordt de aanval niet vooraf netjes aangekondigd. En het blijft erg lastig om in de ruimte 'een kogel met een kogel' te raken.
Nu dus ook in Europa...
Het anti-raketsysteem gaat hiermee een nieuwe fase in. Tot dusverre werd het systeem in en rond Europa alleen vanuit zee ondersteund. (Nederland levert met geavanceerde Smart-L radarsystemen op binnenkort vier fregatten een belangrijke bijdrage.) Nu dus ook vanaf Europees land.
Cruciaal is dat je een inkomende raket al tijdens de eerste fase van de lancering ziet aankomen. Dan heb je Big Brother in de ruimte nodig. Nou, er wordt ook in Europa hard gewerkt aan de ontwikkeling van het alziende oog in satellieten en radarsystemen. Het commandocentrum van het alziende Europese raketschild is op de Amerikaanse luchtmachtbasis Ramstein. In het hart van Duitsland.
Is Europa veiliger nu geworden?
Dat valt te bezien. Het raketschild was aanvankelijk gericht tegen dreiging uit Iran en Noord-Korea: 'De as van het Kwaad'. Maar Iraanse raketten halen met wind mee misschien net de kustlijn van Griekenland. Bovendien is er recent een atoomdeal met Teheran gesloten. Raketten kun je natuurlijk moderniseren maar Teheran heeft Europa nooit met het bestoken van raketten bedreigd.
Er zijn dus veel vraagtekens bij het dreigingspotentieel voor Europa te plaatsen. Hetzelfde geldt voor de dreigementen van Kim Jong-Un. De Noord-Koreaanse leider test voortdurend raketten om zijn beperkte potentieel te laten zien, maar voor de dictator is Amerika de grote vijand. Niet Europa.
Is het terecht dat Rusland zich door het schild bedreigd voelt?
Het raketschild is een splijtzwam in de betrekkingen tussen Amerika en Rusland. Door de uitbreiding naar Roemenië en Polen wordt Europa in deze strijd gezogen. Het Europese schild wordt opgetrokken aan de voordeur van Rusland. Moskou ziet daarmee het raket-evenwicht tussen oost en west in gevaar komen.
Bovendien zouden de Amerikanen op hun beurt ook niet gediend zijn van een raketschild op Cuba, zo vlak voor de deur van Amerika.
Het schild in het oosten van Europa zou de NAVO een gevoel van onoverwinnelijkheid kunnen verschaffen. Vervolgens zou de NAVO in Rusland kunnen toeslaan. Welnee, zegt de NAVO, het schild is niet gericht tegen Russische raketten. Bovendien heeft Moskou de kans om in dit project samen te werken, aan zich voorbij laten gaan.
Werkt het schild tegen alle aanvallen?
Het klopt dat een schild in Roemenië en Polen fysiek nog niet in staat is om op zo'n korte afstand Russische raketten neer te halen. Bovendien heeft Rusland meer dan genoeg raketten in huis om een schild alsnog te verpulveren. In feite hoeft Rusland zich dus niet echt bedreigd te voelen, maar met een rakettendreiging draait alles om de symboolwerking.
Het zenuwspel dat met dit schild gepaard gaat speelt de haviken over en weer in de hand. Rusland heeft al aangekondigd om het paradepaard uit het Russische raketarsenaal in Kaliningrad aan de Poolse grens te stationeren. Met de mobiele raketinstallatie Iskander SS-26 zou Rusland in staat moeten zijn een raketschildbasis uit te schakelen. Bovendien is Rusland druk doende om een eigen raketschild op te bouwen. De wedloop is in volle gang.
Waarom is het schild in Europa er dan toch gekomen?
Ik vroeg een hooggeplaatste Amerikaanse NAVO-generaal onlangs waarom Europa dit raketschild nodig heeft want Rusland voelt zich door het schild geprovoceerd terwijl Iran en Noord-Korea geen reëele bedreiging voor ons vormen. 'Oh, but I don't believe that.' Dan ben je snel uitgepraat.
