Afrika-journalist Gerbert van der Aa is momenteel in Libië. RTL Nieuws sprak met hem over de Egyptische bombardementen op Libië. "Misschien dat IS als gemeenschappelijke vijand de twee vijandelijke regeringen hier bij elkaar brengt."
1. Hoe wordt er in Libië gereageerd op de bombardementen?
Mensen denken daar heel wisselend over. Ik ben nu in Zouara ten westen van Tripoli. Dat is een paar maanden geleden ook gebombardeerd. En toen zijn er vooral onschuldige burgers om het leven gekomen. De mensen die ik hier vandaag sprak, vinden het wel mooi dat er IS-strijders worden uitgeschakeld, maar weten uit ervaring dat er ook onschuldige burgers worden gedood.
2. Hoe wordt er gedacht over een eventuele inmenging van de internationale coalitie?
Ook weer heel verschillend. Hier vlakbij is een grote Italiaanse gasfabriek met een pijplijn naar Italië en die draait nog. Heel veel olie- en gaswinning in het land ligt stil, maar die draait nog wel. Dan zeggen veel Libiërs dus dat het de Italianen alleen te doen is om hun gaswinning veilig te stellen.
Maar tegelijkertijd: heel veel Libiërs zijn IS heel erg zat. Ze maken zich grote zorgen over de toegenomen islamisering, die al vier jaar lang, sinds de val van Khadaffi aan de gang is. Dus in die zin is inmenging van het Westen wel heel erg welkom.
ZIE OOK: Egypte bombardeert IS in Libië na massamoord
3. Hoe groot is de chaos nu in Libië?
Ik ben vandaag in Tripoli geweest. Ik durf daar dus niet zo heel goed rond te lopen, omdat daar allemaal IS-cellen actief zijn. Dus als ik daar rond loop met mijn blanke hoofd, ben ik heel erg bang dat ik opval en ook een doelwit wordt. Maar tegelijkertijd zie je wel dat in Tripoli het dagelijkse leven zijn gang gaat. Dat er nog steeds files zijn en dat de winkels open zijn. Op zich zag het er niet heel anders uit dat drie jaar geleden toen ik er voor het laatst was.
4. De chaos is dus meer op politiek vlak?
Drie jaar geleden had je ook milities en toen had ook iedereen een wapen. De mensen waar ik nu logeer hebben een automatisch geweer onder hun bed liggen, maar dat hadden ze drie jaar geleden ook al. Dat is niet veranderd. Als je de straat op gaat zie je nog steeds milities die overal wegversperringen hebben. Ze kijken wie er in de auto zit en dan mag je door. Dus op de grond is er niet heel veel chaos, behalve dat er in het hele land af en toe wordt gevochten. Maar inderdaad, voor de rest merk je daar niet zo veel van.
ZIE OOK: Tien jaar na de Mohammed-cartoons: een overzicht
5. Kan het wat uithalen als Italië of Europa zich daar mee gaan bemoeien?
Het is heel ingewikkeld omdat Libië eigenlijk twee regeringen heeft. Er is de officieel erkende regering in het oosten van het land en je hebt de regering van de Moslim Broederschap. Die laatste heeft eigenlijk een staatsgreep gepleegd en heeft nu de macht heeft in Tripoli en grote delen in het westen van Libië. Dus als je gaat interveniëren moet je met allebei die regeringen zaken doen, omdat IS beide gebieden actief is. Maar tegelijkertijd zijn die twee regeringen in oorlog met elkaar. Dus misschien kan IS er voor zorgen dat een gemeenschappelijke vijand erin slaagt de twee regeringen bij elkaar te brengen. Dat is een sprankje hoop.
6. Wat probeert IS nou te bereiken in Libië met die onthoofdingen?
Ze proberen hetzelfde te bereiken als in Irak en Syrië: een heel rigoureuze Islamitische Staat. Ze maken duidelijk deel uit van dezelfde organisatie en hebben ook dezelfde doelen. De IS-sympahtisanten in Libië erkennen ook het gezag van de kalief al-Baghdadi. Ze luisteren naar hem.
7. Speel je ze dan met bombardementen zoals Egypte die nu uitvoert, niet erg in de kaart?
Dat zie je nu al gebeuren. Het Westen heeft al een keer ingegrepen in Libië. Vier jaar geleden hebben ze Khadaffi weggejaagd en toen stond iedereen te juichen. Maar inmiddels weten de Libiërs zelf ook wel dat met een interventie de problemen alleen maar groter worden. Vergeet niet: het was altijd een heel vredig land. Mensen hadden behoorlijk wat geld, het was hier te vergelijken met de oliestaten in de Perzische Golf. Khadaffi was wel een dictator, maar wel een die voor stabiliteit zorgde.
8. Dit is dus vruchtbare grond voor de IS-gedachte...
Volgens mij maken veel Libiërs zich zorgen dat als er weer een Westerse interventie komt het nog erger wordt. De afgelopen twee à drie jaar waren er ook positieve ontwikkelingen. Veel Libiërs zien ook de Moslim Broederschap als een groot probleem. Het verwijt is dat ze nooit hard genoeg hebben opgetreden tegen alle extremistische islamitische organisaties en dat IS daar nu het gevolg van is.
